Free gas cylinder महाराष्ट्र शासनाने राज्यातील महिलांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे. ‘मुख्यमंत्री अन्नपूर्णा योजना’ या नावाने सुरू करण्यात येणाऱ्या या योजनेंतर्गत पात्र महिलांना वर्षभरात तीन मोफत गॅस सिलेंडर मिळणार आहेत. ही योजना विशेषतः प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थी आणि मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थींसाठी लागू करण्यात येत आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि लाभार्थी राज्यात सध्या प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेचे सुमारे ५२.१६ लाख लाभार्थी आहेत. या सर्व लाभार्थींना तसेच मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या पात्र लाभार्थ्यांच्या कुटुंबांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, या योजनेमुळे महिलांच्या स्वयंपाकघरातील खर्च कमी होणार असून, त्यांच्या कुटुंबाच्या आर्थिक बोजा कमी होण्यास मदत होणार आहे.
पात्रता निकष या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे निकष ठेवण्यात आले आहेत:
१. गॅस कनेक्शन महिलेच्या नावावर असणे अनिवार्य आहे. २. केवळ १४.२ किलोग्रॅम वजनाच्या गॅस सिलेंडरची जोडणी असलेल्या ग्राहकांनाच योजनेचा लाभ मिळेल. ३. एका कुटुंबात शिधापत्रिकेनुसार फक्त एकच लाभार्थी या योजनेसाठी पात्र असेल. ४. १ जुलै २०२४ रोजी पात्र असणाऱ्या लाभार्थींनाच या योजनेचा लाभ मिळेल. ५. १ जुलै २०२४ नंतर विभक्त केलेल्या शिधापत्रिका या योजनेसाठी पात्र ठरणार नाहीत.
आर्थिक लाभ आणि अनुदान या योजनेंतर्गत लाभार्थींना दोन प्रकारचे अनुदान मिळणार आहे:
१. प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थींसाठी:
- केंद्र सरकारकडून ३०० रुपये प्रति सिलेंडर
- राज्य सरकारकडून ५३० रुपये प्रति सिलेंडर
- एकूण ८३० रुपये प्रति सिलेंडर
२. मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थींसाठी:
- थेट ८३० रुपये प्रति सिलेंडर
योजनेची कार्यपद्धती योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी तीन स्तरांवर समित्या कार्यरत असतील:
१. मुंबई-ठाणे क्षेत्रीय समिती:
- नियंत्रक, शिधावाटप व संचालक नागरी पुरवठा, मुंबई यांच्या अध्यक्षतेखाली
- मुंबई शहर, मुंबई उपनगर आणि ठाणे शहरासाठी कार्यरत
२. जिल्हास्तरीय समिती:
- जिल्हाधिकारी यांच्या अध्यक्षतेखाली
- प्रत्येक जिल्ह्यासाठी स्वतंत्र समिती
३. राज्यस्तरीय समिती:
- योजनेच्या एकूण अंमलबजावणीवर देखरेख
- ग्राहकांच्या तक्रारींचे निराकरण
या समित्यांची जबाबदारी
- लाभार्थींची निवड आणि पडताळणी
- द्विरुक्ती टाळण्यासाठी यादीची तपासणी
- आधार प्रमाणित अंतिम यादी तयार करणे
- बँक खाते क्रमांकांची पडताळणी
- योजनेच्या अंमलबजावणीवर देखरेख
लाभ वितरण प्रक्रिया
- गॅस सिलेंडरचे वितरण तेल कंपन्यांमार्फत होईल
- अनुदानाची रक्कम थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाईल
- लाभार्थींना वर्षभरात तीन सिलेंडर मोफत मिळतील
योजनेचे महत्त्व आणि परिणाम १. आर्थिक बोजा कमी:
- कुटुंबाच्या मासिक खर्चात बचत
- स्वयंपाक गॅसवरील खर्च कमी
२. महिला सक्षमीकरण:
- महिलांच्या नावे गॅस कनेक्शन
- आर्थिक स्वातंत्र्य
३. स्वच्छ ईंधन वापर:
- पर्यावरण संरक्षण
- आरोग्यदायी स्वयंपाकघर
४. सामाजिक सुरक्षा:
- गरीब कुटुंबांना मदत
- जीवनमान उंचावण्यास हातभार
महाराष्ट्र शासनाची ही योजना राज्यातील महिलांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. यामुळे लाखो कुटुंबांना दिलासा मिळणार असून, विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांच्या जीवनमानात सुधारणा होण्यास मदत होईल. योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी होण्यासाठी सर्व यंत्रणा सज्ज असून, लाभार्थींपर्यंत योजनेचे फायदे पोहोचवण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले जात आहेत.
