farmer’s bank account महाराष्ट्र राज्यात जून ते सप्टेंबर २०२४ या कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टी आणि पूर परिस्थितीमुळे राज्यातील २० जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांच्या शेतीपिके आणि शेतजमिनीचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते. या नुकसानीची भरपाई देण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल व वन विभागाने दिनांक २५ फेब्रुवारी २०२५ रोजी एक महत्त्वपूर्ण शासन निर्णय जारी केला आहे. या शासन निर्णयानुसार, बाधित शेतकऱ्यांना सरसकट २५,५०० रुपयांपर्यंत नुकसान भरपाई देण्यात येणार आहे.
नुकसान भरपाई निधीबाबत महत्त्वाचे मुद्दे
या नुकसान भरपाईसाठी राज्य आपत्ती प्रतिसाद निधीमधून एकूण रु. २९ कोटी २५ लाख ६१ हजार इतका निधी वितरित करण्यास शासनाने मंजुरी दिली आहे. या निधीचा लाभ राज्यातील २० जिल्ह्यांमधील एकूण २३,०६५ शेतकऱ्यांना मिळणार आहे.
शासन निर्णयानुसार, ही आर्थिक मदत येत्या पाच ते सहा दिवसांत शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा करण्यात येणार आहे. मदत वाटपाची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर लाभार्थी शेतकऱ्यांची यादी आणि प्रत्येकाला मिळालेल्या मदतीचा तपशील संबंधित जिल्ह्यांच्या अधिकृत संकेतस्थळावर प्रसिद्ध करण्यात येणार आहे.
कर्जदार शेतकऱ्यांसाठी विशेष सूचना
या शासन निर्णयात एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकऱ्यांना दिलेल्या मदतीचा निधी बँकांनी कर्ज खात्यात अथवा अन्य कोणत्याही वसुलीसाठी वळती करू नये, अशा स्पष्ट सूचना शासनाने सर्व बँकांना दिल्या आहेत. या सूचनांची अंमलबजावणी करण्याची जबाबदारी संबंधित जिल्हाधिकारी यांची राहणार आहे.
याचा अर्थ, ज्या शेतकऱ्यांनी कर्ज घेतले आहे, त्यांच्या खात्यात जमा होणारी ही मदत रक्कम बँकांनी कर्जाच्या वसुलीसाठी वापरू नये, जेणेकरून संपूर्ण मदत रक्कम शेतकऱ्यांना मिळेल आणि त्यांना पुन्हा शेती उभी करण्यासाठी आर्थिक मदत होईल.
बाधित जिल्हे व शेतकऱ्यांची संख्या
महाराष्ट्रातील खालील २० जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांना या नुकसान भरपाईचा लाभ मिळणार आहे:
| अ.क्र. | जिल्हा | बाधित शेतकऱ्यांची संख्या |
|---|---|---|
| १ | जळगाव | १०३ |
| २ | पुणे | ७६५ |
| ३ | सातारा | ५५० |
| ४ | सांगली | २६ |
| ५ | कोल्हापूर | २६ |
| ६ | सोलापूर | ९ |
| ७ | गडचिरोली | ३८५ |
| ८ | वर्धा | १,४०४ |
| ९ | चंद्रपूर | ५,३०९ |
| १० | नागपूर | ८७५ |
| ११ | अमरावती | ३९६ |
| १२ | अकोला | १८ |
| १३ | यवतमाळ | ८६५ |
| १४ | बुलढाणा | ३,२७६ |
| १५ | वाशिम | २८६ |
| १६ | परभणी | १,६०७ |
| १७ | लातूर | ३ |
| १८ | हिंगोली | ५,११४ |
| १९ | धाराशिव | ५१ |
| २० | नांदेड | १,८८७ |
| एकूण | २३,०६५ |
वरील आकडेवारीवरून स्पष्ट होते की, चंद्रपूर जिल्ह्यातील सर्वाधिक ५,३०९ शेतकरी या नुकसान भरपाईचे लाभार्थी आहेत, त्यानंतर हिंगोली जिल्ह्यातील ५,११४ शेतकरी आणि बुलढाणा जिल्ह्यातील ३,२७६ शेतकऱ्यांचा समावेश आहे. तर लातूर जिल्ह्यात सर्वात कमी, केवळ ३ शेतकरी या योजनेचे लाभार्थी आहेत.
पात्र शेतकऱ्यांना कशी मिळणार मदत?
पात्र शेतकऱ्यांना ही मदत थेट त्यांच्या बँक खात्यात DBT (डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर) पद्धतीने जमा करण्यात येणार आहे. शासनाकडून प्राप्त माहितीनुसार, ही प्रक्रिया येत्या ५ ते ६ दिवसांमध्ये पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
शेतकऱ्यांनी काही विशेष अर्ज भरण्याची आवश्यकता नाही, कारण या योजनेअंतर्गत लाभार्थींची यादी आधीच तयार करण्यात आली आहे. ज्या शेतकऱ्यांनी पूर्वीच महसूल विभागाकडे नुकसानीची नोंद केली आहे, त्यांचा या यादीत समावेश करण्यात आला आहे.
Also Read:
कांदा बाजार भावात मोठी वाढ, शेतकऱ्यांना दिलासा इतक्या रुपयांनी वाढला दर onion market prices
लाभार्थ्यांची यादी आणि पारदर्शकता
शासन निर्णयातील एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे लाभार्थ्यांना मदत वाटपाची कार्यवाही पूर्ण झाल्यानंतर लाभार्थ्यांची यादी व मदतीचा तपशील जिल्ह्यांच्या अधिकृत संकेतस्थळावर प्रसिद्ध करण्यात येणार आहे. यामुळे योजनेच्या अंमलबजावणीत पारदर्शकता येईल आणि लाभार्थींना त्यांच्या मदतीची स्थिती तपासता येईल.
या यादीमध्ये प्रत्येक लाभार्थी शेतकऱ्याचे नाव, गाव, तालुका, नुकसानीचे स्वरूप आणि देण्यात आलेली मदत रक्कम यांचा समावेश असेल. शेतकऱ्यांना आपले नाव यादीत आहे किंवा नाही हे तपासण्यासाठी संबंधित जिल्हा परिषदेच्या कार्यालयात किंवा तहसील कार्यालयात जाऊन माहिती घेता येईल.
शासन निर्णयाचे महत्त्व
हा शासन निर्णय राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी विशेष महत्त्वाचा आहे, कारण गेल्या वर्षी जून ते सप्टेंबर २०२४ या कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टी आणि पुरामुळे अनेक शेतकऱ्यांचे प्रचंड नुकसान झाले होते. शेतीपिके वाहून गेली, शेतजमिनीची धूप झाली आणि अनेक शेतकऱ्यांचे हंगामी पीक पूर्णपणे उध्वस्त झाले होते.
Also Read:
एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या किमती घसरल्या, जाणून घ्या तुमच्या शहरातील दर LPG gas cylinder prices
या परिस्थितीत शासनाचा हा निर्णय बाधित शेतकऱ्यांना दिलासा देणारा ठरणार आहे. २५,५०० रुपयांपर्यंतची आर्थिक मदत शेतकऱ्यांना पुन्हा शेती सुरू करण्यासाठी आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी निश्चितच उपयोगी ठरणार आहे.
शेतकऱ्यांसाठी काय करावे?
बाधित शेतकऱ्यांनी खालील बाबींची काळजी घ्यावी:
१. आपले बँक खाते अद्ययावत असल्याची खात्री करा, जेणेकरून मदत रक्कम योग्य खात्यात जमा होईल. २. आपले नाव लाभार्थी यादीत आहे की नाही हे तपासण्यासाठी तहसील कार्यालय किंवा जिल्हा परिषदेच्या संकेतस्थळावर नियमितपणे माहिती घ्या. ३. काही अडचणी असल्यास, संबंधित तहसील कार्यालय किंवा जिल्हाधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधा. ४. मदत रक्कम प्राप्त झाल्यानंतर, त्याचा योग्य वापर करण्याचे नियोजन करा.
या शासन निर्णयामुळे राज्यातील २० जिल्ह्यांमधील २३,०६५ शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मिळणार आहे. अतिवृष्टी आणि पुरामुळे होणारे नुकसान हे शेतकऱ्यांच्या जीवनावर दीर्घकालीन परिणाम करते. अशा परिस्थितीत शासनाची ही मदत शेतकऱ्यांना पुन्हा उभे राहण्यासाठी आणि त्यांच्या शेतीला नवसंजीवनी देण्यासाठी निश्चितच महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे.
शेतकऱ्यांना या नुकसान भरपाईबरोबरच भविष्यात अशा नैसर्गिक आपत्तींना तोंड देण्यासाठी शेतीच्या आधुनिक पद्धती, पिकांच्या विविधतेचे महत्त्व आणि शाश्वत शेती यांबद्दल अधिक जागरूक होण्याची गरज आहे. तसेच, शासनाने देखील पावसाचे पाणी अडवून ठेवण्यासाठी आणि पूरनियंत्रणासाठी योग्य त्या उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
शासन निर्णयात नमूद केल्याप्रमाणे ही नुकसान भरपाई येत्या ५ ते ६ दिवसांमध्ये शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात येईल, त्यामुळे पात्र शेतकऱ्यांनी आपल्या खात्यात रक्कम जमा झाली की नाही हे तपासावे आणि काही अडचणी असल्यास संबंधित कार्यालयांशी संपर्क साधावा.
