Senior citizens महाराष्ट्र शासनाने ज्येष्ठ नागरिकांच्या कल्याणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. ‘मुख्यमंत्री वयोश्री योजना’ या नावाने सुरू करण्यात आलेला हा उपक्रम 65 वर्षांवरील वृद्ध नागरिकांच्या जीवनात नवचैतन्य आणण्याचे कार्य करत आहे.
वाढत्या वयानुसार येणाऱ्या शारीरिक मर्यादांमुळे अनेक ज्येष्ठ नागरिकांना दैनंदिन जीवनात अडचणींचा सामना करावा लागतो. या अडचणी दूर करण्यासाठी आणि त्यांना अधिक स्वावलंबी बनवण्याच्या उद्देशाने ही योजना राबवण्यात येत आहे.
योजनेचे स्वरूप आणि उद्दिष्टे
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचा मुख्य उद्देश ज्येष्ठ नागरिकांना आर्थिक साहाय्य पुरवून त्यांच्या गरजा स्वतंत्रपणे पूर्ण करण्यास सक्षम बनवणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थ्यांना दरमहा 3,000 रुपये थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जातात. ही रक्कम त्यांना विविध सहाय्यक उपकरणे खरेदी करण्यासाठी उपयोगी पडते.
समाज कल्याण विभागाचे सचिव अनिल परब यांनी या योजनेविषयी माहिती देताना सांगितले, “ज्येष्ठ नागरिकांच्या सन्मानासाठी आणि त्यांच्या जीवनमानाचा दर्जा सुधारण्यासाठी ही योजना अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. वृद्धत्वामुळे येणाऱ्या अनेक आरोग्य समस्या आणि शारीरिक मर्यादांवर मात करण्यासाठी आवश्यक सहाय्यक उपकरणे खरेदी करण्याची सुविधा यामुळे उपलब्ध होत आहे.”
या योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना चष्मे, श्रवणयंत्रे, व्हीलचेअर, फोल्डिंग वॉकर, कॅडम खुर्ची, नी-ब्रेस, लंबर बेल्ट आणि सर्व्हायकल कॉलर यांसारख्या उपकरणांसाठी आर्थिक मदत मिळते. यामुळे त्यांचे दैनंदिन जीवन सुलभ होते आणि ते इतरांवर अवलंबून राहण्याची आवश्यकता कमी होते.
पात्रता आणि अर्ज प्रक्रिया
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदाराचे वय 65 वर्षांपेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे. योजनेसाठी अर्ज संबंधित जिल्ह्यातील समाजकल्याण विभागात जमा करावे लागतात. प्रत्येक जिल्ह्यासाठी अर्ज स्वीकारण्याची तारीख वेगळी असू शकते. काही जिल्ह्यांमध्ये अर्ज सादर करण्याची अंतिम तारीख 15 ऑक्टोबर आहे, तर काही ठिकाणी ती 15 नोव्हेंबरपर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
योजनेचे जिल्हा समन्वयक सुनील जाधव यांनी सांगितले, “अर्जदारांनी त्यांच्या जिल्ह्यातील अंतिम तारखेची खात्री करण्यासाठी स्थानिक समाजकल्याण कार्यालयाशी संपर्क साधावा. योग्य वेळेत अर्ज सादर केल्यास लाभ मिळण्याची शक्यता वाढते.”
अर्जासोबत काही महत्त्वाची कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये आधार कार्ड, मतदान ओळखपत्र, राष्ट्रीयकृत बँकेचे पासबुक, दोन पासपोर्ट साईज फोटो आणि स्वयंघोषणापत्र यांचा समावेश आहे. या कागदपत्रांशिवाय अर्ज अपूर्ण मानला जाईल.
लाभार्थ्यांचे अनुभव
या योजनेच्या लाभार्थ्यांपैकी एक असलेले 72 वर्षीय रामचंद्र पाटील (पुणे) यांनी सांगितले, “मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेमुळे मला श्रवणयंत्र खरेदी करणे शक्य झाले. आधी मला चांगले ऐकू येत नव्हते, त्यामुळे माझ्या नातवंडांशी संवाद साधणे कठीण होत असे. आता मी त्यांच्याशी सहज बोलू शकतो आणि त्यांच्या शाळेतील गोष्टी ऐकू शकतो.”
नाशिकमधील 68 वर्षीय शांताबाई गायकवाड यांनी या योजनेतून मिळालेल्या आर्थिक मदतीतून व्हीलचेअर खरेदी केली. त्या म्हणाल्या, “गेल्या वर्षी पडल्यामुळे माझे पाय दुखायला लागले होते. घरातून बाहेर पडणे मुश्किल झाले होते. या व्हीलचेअरमुळे मी आता स्वतंत्रपणे बागेत फिरू शकते आणि मंदिरात जाऊ शकते. मला आता कोणावर अवलंबून राहावे लागत नाही.”
औरंगाबादमधील 70 वर्षीय अब्दुल रहीम शेख यांनी योजनेतून मिळालेल्या आर्थिक मदतीचा वापर चष्मा आणि लंबर बेल्ट खरेदी करण्यासाठी केला. ते म्हणाले, “मला वाचन करायला आवडते, पण दृष्टी कमी झाल्यामुळे मला त्रास व्हायचा. या योजनेमुळे मला चांगला चष्मा घेता आला आणि आता मी पुन्हा माझी आवडती पुस्तके वाचू शकतो.”
या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी शासन विशेष प्रयत्न करत आहे. योजनेचे राज्य समन्वयक प्रदीप कुलकर्णी यांनी सांगितले, “योजनेची अंमलबजावणी पारदर्शक पद्धतीने होत आहे. पात्र लाभार्थ्यांची निवड निकषांनुसार केली जाते आणि त्यांना वेळेत लाभ मिळावा यासाठी सर्व यंत्रणा कार्यरत आहे.”
योजनेअंतर्गत निधी वितरणात कोणतीही अनियमितता होऊ नये, यासाठी विशेष दक्षता घेतली जात आहे. ऑनलाइन पद्धतीने अर्ज स्वीकारणे आणि थेट बँक खात्यात रक्कम जमा करणे यामुळे योजनेची पारदर्शकता सुनिश्चित होत आहे.
समाजावर सकारात्मक परिणाम
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचा समाजावर व्यापक सकारात्मक परिणाम होत आहे. ज्येष्ठ नागरिकांचे जीवनमान सुधारल्यामुळे कुटुंबातील तणाव कमी होत आहे. त्यांच्या स्वावलंबनामुळे कुटुंबातील इतर सदस्यांवरील बोजाही कमी होत आहे.
समाजशास्त्रज्ञ डॉ. सुनीता देशमुख यांनी या योजनेचे महत्त्व स्पष्ट करताना सांगितले, “ज्येष्ठ नागरिकांचा आदर आणि सन्मान हा आपल्या संस्कृतीचा अविभाज्य भाग आहे. मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेमुळे त्यांना न केवळ आर्थिक मदत मिळते, तर त्यांना स्वाभिमानाने जगण्याची संधीही मिळते. यामुळे समाजात एक सकारात्मक संदेश जात आहे.”
Also Read:
राज्यातील सर्व लाडक्या बहिणींच्या अर्जांची छाननी पहा कोण असणार पात्र Check out applications
त्यांनी पुढे सांगितले, “वृद्धत्वामुळे येणारी एकाकीपणाची भावना आणि नैराश्य कमी करण्यास ही योजना मदत करते. ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या गरजा स्वतः पूर्ण करता येत असल्याने त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो आणि ते समाजात अधिक सक्रिय होतात.”
योजनेचा विस्तार आणि भविष्यातील योजना
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचा व्याप वाढवण्याची योजना शासनाच्या विचाराधीन आहे. या योजनेअंतर्गत सध्या दिल्या जाणाऱ्या सहाय्यक उपकरणांव्यतिरिक्त आणखी काही उपकरणांचा समावेश करण्याचा प्रस्ताव आहे. तसेच, योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावी करण्यासाठी सर्वेक्षण आणि मूल्यांकन यंत्रणा विकसित करण्यात येत आहे.
राज्याचे सामाजिक न्याय मंत्री विजय वडेट्टीवार यांनी म्हटले आहे, “आम्ही या योजनेद्वारे राज्यातील जास्तीत जास्त ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न करत आहोत. त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी योजनेचा विस्तार करण्यावर भर दिला जात आहे.”
पुढील सहा महिन्यांत राज्यातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये या योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. त्यासाठी विशेष मोहिमा राबवून ज्येष्ठ नागरिकांना या योजनेची माहिती देणे आणि त्यांना अर्ज करण्यास प्रोत्साहित करणे यावर भर दिला जाणार आहे.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक अभिनव कल्याणकारी योजना आहे, जी ज्येष्ठ नागरिकांच्या जीवनात महत्त्वपूर्ण बदल घडवून आणत आहे. त्यांच्या गरजा ओळखून त्यांना आवश्यक साहाय्य पुरवल्यामुळे ते अधिक स्वावलंबी आणि आत्मविश्वासी बनत आहेत. या योजनेमुळे समाजात ज्येष्ठ नागरिकांच्या सन्मानाची भावना वाढत आहे.
राज्यातील सर्व पात्र ज्येष्ठ नागरिकांनी या योजनेचा लाभ घेऊन स्वतःचे जीवन अधिक सुखकर आणि सोयीस्कर बनवण्यासाठी पुढे यावे, असे आवाहन योजनेच्या अधिकाऱ्यांनी केले आहे. या योजनेमुळे ज्येष्ठ नागरिकांच्या जीवनात येणारे अनेक अडथळे दूर होत असून, त्यांना सन्मानाने आणि स्वाभिमानाने जगण्याची संधी मिळत आहे.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजना हा ज्येष्ठ नागरिकांसाठी केवळ आर्थिक मदतीचा उपक्रम नसून, त्यांच्या सन्मानाचे आणि त्यांच्या योगदानाला दिलेल्या मान्यतेचे प्रतीक आहे. समाजातील सर्व घटकांनी या उपक्रमाचे स्वागत केले असून, अशा प्रकारच्या कल्याणकारी योजनांमुळे समाजात सामंजस्य आणि एकात्मता वाढीस लागेल, अशी आशा व्यक्त केली जात आहे.