original owner नमस्कार मित्रांनो! आजच्या डिजिटल युगात जमीन व्यवहार करताना जमिनीचा संपूर्ण इतिहास जाणून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे झाले आहे. कोणत्याही जमीन व्यवहारापूर्वी त्या जमिनीचा सातबारा आणि फेरफार यांची माहिती तपासणे हे प्रत्येक खरेदीदाराचे आणि विक्रेत्याचे प्राथमिक कर्तव्य आहे.
पूर्वी ही माहिती मिळवण्यासाठी तहसील कार्यालय किंवा भूमि अभिलेख विभागात जावे लागत असे, परंतु आता महाराष्ट्र शासनाने ही सर्व प्रक्रिया ऑनलाईन केली आहे. या लेखाद्वारे आपण जाणून घेऊया कसे आपण १८८० पासूनचे सातबारा, फेरफार आणि खाते उतारे घरबसल्या मोबाईलवर पाहू शकता.
भूमि अभिलेखांचे महत्त्व
जमीन खरेदी-विक्री करण्यापूर्वी, त्या जमिनीच्या कागदपत्रांची पडताळणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. या कागदपत्रांमध्ये प्रामुख्याने खालील गोष्टी तपासल्या जातात:
- सातबारा उतारा: हा जमिनीचा मूळ दस्तऐवज असून त्यामध्ये जमिनीचे क्षेत्रफळ, मालकी हक्क, पीक पद्धती, कर्जाची माहिती इत्यादी असते.
- फेरफार नोंदी: जमिनीच्या मालकीमध्ये झालेले बदल, विभाजन, वारसा हक्क, कर्ज नोंदी यांचा समावेश फेरफार नोंदींमध्ये होतो.
- खाते उतारा: जमीन मालकाच्या नावावर असलेल्या सर्व जमिनींची एकत्रित माहिती यामध्ये असते.
पूर्वी ही माहिती मिळवण्यासाठी तहसील कार्यालय किंवा भूमि अभिलेख विभागात जावे लागत असे, त्यामुळे वेळ आणि पैशाचा अपव्यय होत असे. आता महाराष्ट्र शासनाने ई-अभिलेख प्रकल्पांतर्गत सुमारे तीस कोटी जुने अभिलेख डिजिटाईज केले आहेत, ज्यामुळे नागरिकांना ऑनलाईन माध्यमातून ही माहिती मिळवणे सुलभ झाले आहे.
ऑनलाईन सातबारा आणि फेरफार कसे पाहावे
आवश्यक साधने:
- स्मार्टफोन / लॅपटॉप / डेस्कटॉप संगणक
- इंटरनेट कनेक्शन
- पेमेंट करण्यासाठी डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा UPI
प्रक्रिया:
१. अधिकृत वेबसाईटवर जा
महाराष्ट्र शासनाच्या भूमि अभिलेख विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जा. यासाठी तुम्ही गुगल वर “महाराष्ट्र भूमि अभिलेख” असे शोधू शकता किंवा थेट bhumi.maharashtra.gov.in या वेबसाईटला भेट देऊ शकता.
२. नोंदणी करा
वेबसाईटवर गेल्यानंतर “नवीन नोंदणी” या पर्यायावर क्लिक करा. नोंदणी फॉर्म भरा ज्यामध्ये खालील माहिती द्यावी लागेल:
- पूर्ण नाव
- मोबाईल नंबर
- ईमेल आयडी
- पासवर्ड
नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर, तुमच्या मोबाईलवर एक OTP येईल, तो प्रविष्ट करून नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करा.
३. लॉगिन करा
तुमच्या युजरनेम आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा किंवा मोबाईल नंबर वापरून OTP च्या सहाय्याने लॉगिन करा.
४. अकाउंट रिचार्ज करा
जुने दस्तऐवज पाहण्यासाठी शुल्क आकारले जाते. त्यासाठी तुम्हाला तुमचे अकाउंट रिचार्ज करावे लागेल. “वॉलेट रिचार्ज” या पर्यायावर क्लिक करून डेबिट/क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग किंवा UPI च्या माध्यमातून पेमेंट करा.
५. दस्तऐवज निवडा
लॉगिन केल्यानंतर, तुम्हाला हवे असलेले दस्तऐवज निवडा:
- सातबारा उतारा
- फेरफार नोंद
- खाते उतारा
- गाव नमुना नंबर ८अ
- इतर रेकॉर्ड
६. जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडा
यानंतर ड्रॉपडाऊन मेनूमधून जिल्हा, तालुका आणि गावाचे नाव निवडा.
७. गट नंबर / सर्वे नंबर / खाते नंबर प्रविष्ट करा
तुम्हाला ज्या जमिनीची माहिती हवी आहे त्याचा गट नंबर / सर्वे नंबर / खाते नंबर प्रविष्ट करा.
८. कालावधी निवडा
जुने रेकॉर्ड पाहण्यासाठी, “ऐतिहासिक दस्तऐवज” या पर्यायावर क्लिक करा आणि कालावधी निवडा. १८८० पासूनचे रेकॉर्ड पाहण्यासाठी सुरुवातीचे वर्ष १८८० निवडा.
९. शोधा बटनावर क्लिक करा
सर्व माहिती भरल्यानंतर “शोधा” बटनावर क्लिक करा.
१०. दस्तऐवज पहा आणि डाउनलोड करा
शोध परिणामामध्ये उपलब्ध दस्तऐवज दिसतील. त्यावर क्लिक करून तुम्ही ते पाहू शकता आणि आवश्यकता असल्यास डाउनलोड करू शकता किंва प्रिंट काढू शकता.
जुन्या रेकॉर्डचे शुल्क
जुने रेकॉर्ड पाहण्यासाठी शासनाकडून शुल्क आकारले जाते. हे शुल्क दस्तऐवजांच्या प्रकारानुसार आणि कालावधीनुसार बदलते. सामान्यतः प्रति दस्तऐवज २० ते १०० रुपये इतके शुल्क असू शकते.
महत्त्वाच्या टिपा
- अचूक माहिती प्रविष्ट करा: गाव, तालुका, जिल्हा आणि गट नंबर / सर्वे नंबर अचूक भरा अन्यथा योग्य दस्तऐवज सापडणार नाहीत.
- इंटरनेट कनेक्शन: स्थिर इंटरनेट कनेक्शन असल्याची खात्री करा, कारण दस्तऐवज लोड होण्यास वेळ लागू शकतो.
- नोंदणी माहिती जतन करा: तुमचा युजरनेम आणि पासवर्ड सुरक्षित ठिकाणी जतन करा.
- वेबसाईट अपडेट: कधीकधी सिस्टममध्ये अपडेट्स चालू असतात, अशावेळी थोडा वेळ वाट पाहून पुन्हा प्रयत्न करा.
- हेल्पलाईन: काही समस्या आल्यास, वेबसाईटवर दिलेल्या हेल्पलाईन नंबरवर संपर्क साधा.
फायदे
- वेळेची बचत: तहसील कार्यालयात जाण्याची आणि रांगेत उभे राहण्याची गरज नाही.
- पारदर्शकता: ऑनलाईन प्रणालीमुळे माहिती पारदर्शकपणे उपलब्ध होते.
- सहज उपलब्धता: कोणत्याही ठिकाणाहून आणि कोणत्याही वेळी माहिती मिळवता येते.
- निर्णय क्षमता: जमिनीचा संपूर्ण इतिहास समजल्यामुळे योग्य निर्णय घेता येतो.
- कागदपत्रांची सुरक्षितता: ऑनलाईन प्रणालीमुळे कागदपत्रे डिजिटल स्वरूपात सुरक्षित राहतात.
महाराष्ट्र शासनाच्या ई-अभिलेख उपक्रमामुळे जमिनीची कागदपत्रे पाहणे आणि तपासणे अत्यंत सुलभ झाले आहे. १८८० पासूनचे सातबारा, फेरफार आणि खाते उतारे आता तुमच्या मोबाईलवर किंवा संगणकावर घरबसल्या पाहता येऊ शकतात. या डिजिटल सुविधेमुळे नागरिकांचा वेळ आणि पैसा वाचविला जात आहे, तसेच जमीन व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता आली आहे. जमीन खरेदी-विक्री करण्यापूर्वी या ऑनलाईन सुविधेचा लाभ घेऊन जमिनीच्या कागदपत्रांची योग्य तपासणी करा आणि सुरक्षित जमीन व्यवहार करा.
