get free ration रेशन कार्ड हे भारतीय नागरिकांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाचे दस्तावेज आहे. सार्वजनिक वितरण प्रणालीद्वारे मिळणाऱ्या अन्नधान्य व इतर जीवनावश्यक वस्तूंचा लाभ घेण्यासाठी हे कार्ड आवश्यक असते. अलीकडील काळात, सरकारने ई-केवायसी (इलेक्ट्रॉनिक नो युवर कस्टमर) प्रक्रिया सुरू केली आहे, जेणेकरून रेशन कार्डचे व्यवस्थापन अधिक पारदर्शक आणि कार्यक्षम होईल. या लेखाद्वारे आपण रेशन कार्डची ई-केवायसी कशी करावी याबद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत.
रेशन कार्ड ई-केवायसी का महत्त्वाची आहे?
ई-केवायसी प्रक्रिया अनेक कारणांमुळे महत्त्वाची आहे:
- बनावट रेशन कार्डांवर नियंत्रण: ई-केवायसी बायोमेट्रिक पडताळणीवर आधारित असल्यामुळे बनावट रेशन कार्डांचा वापर रोखला जातो.
- अचूक लाभार्थी यादी: या प्रक्रियेमुळे खरोखरच पात्र असलेल्या नागरिकांनाच लाभ मिळतो.
- डिजिटल व्यवस्थापन: सर्व रेकॉर्ड्स डिजिटल स्वरूपात ठेवल्याने डेटा व्यवस्थापन सुलभ होते.
- लाभार्थ्यांची सोय: ई-केवायसीमुळे लाभार्थ्यांसाठी रेशन वितरण अधिक सुलभ व सोयीचे होते.
- आधार लिंकिंग: आधार कार्डशी जोडणी केल्यामुळे दुहेरी लाभ मिळण्यावर नियंत्रण येते.
ई-केवायसीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
रेशन कार्डची ई-केवायसी करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
Also Read:
शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात 50,000 हजार जमा गावा जिल्ह्यानुसार नवीन याद्या पहा farmers’ bank accounts
- रेशन कार्ड: वैध रेशन कार्ड असणे अनिवार्य आहे.
- आधार कार्ड: कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याचे आधार कार्ड आवश्यक आहे. हे बायोमेट्रिक पडताळणीसाठी वापरले जाते.
- नोंदणीकृत मोबाईल नंबर: आधारशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर, जेणेकरून त्यावर ओटीपी प्राप्त होऊ शकतो.
- वीज बिल/पाणी बिल/मालमत्ता कर पावती: रहिवासी पुरावा म्हणून (काही राज्यांमध्ये आवश्यक).
- पासपोर्ट साइज फोटो: कुटुंबातील सर्व सदस्यांचे फोटो (काही राज्यांमध्ये आवश्यक).
ऑनलाईन रेशन कार्ड ई-केवायसी प्रक्रिया: पायरी-पायरीने मार्गदर्शन
आता आपण पायरी-पायरीने जाणून घेऊया की ऑनलाईन ई-केवायसी कशी करावी:
1. अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या
प्रथम, आपल्याला राज्याच्या अन्न व नागरी पुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल. प्रत्येक राज्याची वेबसाइट वेगळी असू शकते, परंतु सामान्यत: राज्याच्या नावासह “food” किंवा “pds” हे कीवर्ड शोधून अधिकृत वेबसाइट शोधता येईल.
2. रेशन कार्ड ई-केवायसी पर्याय निवडा
वेबसाइट उघडल्यानंतर, “रेशन कार्ड ई-केवायसी” या पर्यायाचा शोध घ्या आणि त्यावर क्लिक करा. हा पर्याय सामान्यत: होम पेजवर किंवा “सेवा” या विभागात उपलब्ध असतो.
Also Read:
विद्यार्थ्यांना शिक्षणासाठी मिळणार मोफत लॅपटॉप पहा अर्ज प्रक्रिया Students get free laptops
3. आवश्यक माहिती भरा
आपल्या समोर एक ऑनलाईन फॉर्म उघडेल. त्यामध्ये खालील माहिती भरावी लागेल:
- रेशन कार्ड क्रमांक
- कुटुंब प्रमुखाचे नाव
- कुटुंबातील सदस्यांची संख्या
- कुटुंबातील सर्व सदस्यांची नावे
- आधार कार्ड क्रमांक (प्रत्येक सदस्याचा)
- मोबाईल नंबर (आधारशी लिंक असलेला)
- पत्ता
4. कॅप्चा कोड आणि ओटीपी पडताळणी
माहिती भरल्यानंतर, आपल्याला कॅप्चा कोड एंटर करावा लागेल. त्यानंतर “पडताळणी” या बटणावर क्लिक करा. आधारशी लिंक असलेल्या मोबाईल नंबरवर एक ओटीपी (वन टाइम पासवर्ड) प्राप्त होईल. हा ओटीपी संबंधित फील्डमध्ये एंटर करा.
5. बायोमेट्रिक पडताळणी
ओटीपी पडताळणीनंतर, सिस्टम आपल्याला बायोमेट्रिक पडताळणीसाठी तयार होईल.
बायोमेट्रिक पडताळणीसाठी दोन पर्याय उपलब्ध असू शकतात:
- आधार इनेबल्ड बायोमेट्रिक डिव्हाइस: जर आपल्याकडे घरी आधार-सक्षम बायोमेट्रिक डिव्हाइस असेल तर त्याद्वारे पडताळणी करता येईल.
- जवळच्या आधार सेवा केंद्रावर भेट: जर आपल्याकडे बायोमेट्रिक डिव्हाइस नसेल तर आपल्याला जवळच्या आधार सेवा केंद्रावर किंवा कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन बायोमेट्रिक पडताळणी पूर्ण करावी लागेल.
6. प्रक्रिया पूर्ण करा
कुटुंबातील सर्व सदस्यांची बायोमेट्रिक पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर, आपण “प्रक्रिया पूर्ण करा” या बटणावर क्लिक करा. सिस्टम आपल्या अर्जाची प्रक्रिया करेल आणि पुष्टीकरण संदेश दिसेल.
7. पावती प्रिंट करा
प्रक्रिया यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्यावर, आपल्याला एक पावती मिळेल. या पावतीचे प्रिंट घ्या आणि भविष्यातील संदर्भासाठी जपून ठेवा.
मोबाईलद्वारे रेशन कार्ड ई-केवायसी
बऱ्याच राज्यांमध्ये मोबाईल अॅपद्वारेही रेशन कार्ड ई-केवायसी करण्याची सुविधा उपलब्ध आहे. त्यासाठी:
- अधिकृत मोबाईल अॅप डाउनलोड करा: आपल्या राज्याच्या अन्न व नागरी पुरवठा विभागाचे अधिकृत मोबाईल अॅप प्ले स्टोर किंवा अॅप स्टोरवरून डाउनलोड करा.
- अॅप उघडा आणि नोंदणी करा: अॅप उघडून त्यात आपला मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी इत्यादी वापरून नोंदणी करा.
- ई-केवायसी पर्याय निवडा: अॅपमधील “रेशन कार्ड ई-केवायसी” या पर्यायावर क्लिक करा.
- आवश्यक माहिती भरा: रेशन कार्ड क्रमांक, कुटुंब प्रमुखाचे नाव आणि इतर आवश्यक माहिती भरा.
- कॅमेराने कागदपत्रे स्कॅन करा: अॅप आपल्याला आवश्यक कागदपत्रे मोबाईल कॅमेराने स्कॅन करण्यास सांगेल.
- ओटीपी पडताळणी: आधारशी लिंक असलेल्या मोबाईल नंबरवर प्राप्त झालेला ओटीपी एंटर करा.
- बायोमेट्रिक पडताळणी: अॅप बायोमेट्रिक पडताळणीसाठी मार्गदर्शन करेल. अॅपला आधार-सक्षम बायोमेट्रिक डिव्हाइसशी कनेक्ट करावे लागेल किंवा पडताळणीसाठी CSC मध्ये जावे लागेल.
- प्रक्रिया पूर्ण करा: सर्व पडताळण्या पूर्ण झाल्यानंतर “सबमिट” या बटणावर क्लिक करा.
ई-केवायसी प्रक्रियेनंतर काय होते?
ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर:
- आपले रेशन कार्ड आधार कार्डशी लिंक होईल.
- आपली माहिती सार्वजनिक वितरण प्रणालीच्या डेटाबेसमध्ये अपडेट होईल.
- आपण डिजिटल व्यवस्थेद्वारे रेशन वितरणाचा लाभ घेऊ शकाल.
- बायोमेट्रिक पडताळणीमुळे, फक्त अधिकृत व्यक्तीच रेशन घेऊ शकेल.
- आपल्याला रेशन वितरणाबद्दल एसएमएस अलर्टस् मिळू शकतील.
महत्त्वाच्या सूचना आणि काळजी घ्यावयाच्या बाबी
- अधिकृत वेबसाइट/अॅपचाच वापर करा: बनावट वेबसाइट्स किंवा अॅप्सपासून सावध रहा. फक्त सरकारी अधिकृत प्लॅटफॉर्म्सचा वापर करा.
- आधार कार्ड अद्ययावत ठेवा: आधार कार्डवरील माहिती अद्ययावत असल्याची खात्री करा, विशेषतः मोबाईल नंबर.
- सर्व सदस्यांची माहिती योग्य असणे आवश्यक: कुटुंबातील सर्व सदस्यांची माहिती अचूक असणे महत्त्वाचे आहे.
- समस्या आल्यास हेल्पलाइनचा वापर करा: प्रक्रियेदरम्यान कोणतीही समस्या आल्यास, अन्न व नागरी पुरवठा विभागाच्या हेल्पलाइन नंबरवर संपर्क साधा.
- नियमित अपडेट्स तपासा: राज्य सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटवर नियमित जाऊन नवीन अपडेट्स तपासून पहा.
रेशन कार्ड ई-केवायसी ही एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे जी सार्वजनिक वितरण प्रणालीला अधिक पारदर्शक, कार्यक्षम आणि विश्वासार्ह बनवण्यास मदत करते. ऑनलाईन पद्धतीने ई-केवायसी करण्याची सुविधा नागरिकांसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे, कारण त्यामुळे वेळ आणि पैशाची बचत होते. प्रत्येक नागरिकाने या डिजिटल सुविधेचा लाभ घेऊन आपले रेशन कार्ड आधार कार्डशी लिंक करावे आणि सार्वजनिक वितरण प्रणालीचा लाभ सुरळीतपणे घ्यावा.
आता आपण ऑनलाईन रेशन कार्डची ई-केवायसी कशी करावी हे समजून घेतले आहे. या प्रक्रियेचा अवलंब करून, आपण सरकारच्या डिजिटल इंडिया मोहिमेला हातभार लावू शकता आणि सार्वजनिक वितरण प्रणालीचा लाभ अधिक कार्यक्षमतेने घेऊ शकता.