gas cylinder prices आधुनिक जीवनशैलीमध्ये एलपीजी गॅस सिलेंडर हे प्रत्येक घराचा अविभाज्य भाग बनला आहे. दिवसेंदिवस वाढत्या महागाईमुळे सामान्य नागरिक त्रस्त असताना, केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत कपात करण्याचा निर्णय घेतला आहे. ही बातमी सर्वसामान्य जनतेसाठी आनंदाची आहे. आज आपण या निर्णयाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया आणि समजून घेऊया की गॅस सिलेंडरच्या योग्य आणि सुरक्षित वापरासाठी काय काळजी घ्यायला हवी.
गॅस सिलेंडरच्या नवीन दरांची माहिती
भारतातील प्रत्येक कुटुंबाला स्वयंपाकासाठी गॅस सिलेंडरची आवश्यकता असते. यापूर्वी घरगुती गॅस सिलेंडरची किंमत लोकांच्या बजेटवर ताण निर्माण करत होती. मात्र आता, केंद्र सरकारच्या निर्णयामुळे ही परिस्थिती बदलली आहे. नवीन दर खालीलप्रमाणे आहेत:
- घरगुती गॅस सिलेंडरची किंमत १,१०० रुपयांवरून १,००० रुपयांपर्यंत कमी करण्यात आली आहे, म्हणजेच १०० रुपयांची थेट कपात.
- सरकारच्या उज्ज्वला योजनेअंतर्गत मिळणारी सबसिडी २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे योजनेच्या लाभार्थ्यांना गॅस सिलेंडर केवळ ८०० रुपयांना मिळणार आहे.
- व्यावसायिक गॅस सिलेंडरचे दरही कमी झाले असून, १,८०० रुपयांवरून १,६०० रुपयांपर्यंत म्हणजेच २०० रुपयांनी कमी करण्यात आले आहेत.
- व्यावसायिक क्षेत्रातील सबसिडीही २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
दरवाढीच्या मागील कारणमीमांसा
गॅस सिलेंडरच्या किंमती वेळोवेळी बदलत असतात आणि त्यामागे अनेक कारणे असू शकतात. सध्याच्या दरकपातीमागील प्रमुख कारण म्हणजे जागतिक बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किंमतीत झालेली मोठी घसरण. एलपीजी गॅस हा तेल शुद्धीकरणाच्या प्रक्रियेतून मिळतो आणि त्यामुळे कच्च्या तेलाच्या किंमती कमी झाल्यास, एलपीजी गॅसचे दरही कमी होतात.
याशिवाय, सरकारने केलेली सबसिडी वाढ हे देखील महत्त्वाचे कारण आहे. उज्ज्वला योजना ही मुख्यतः ग्रामीण आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना स्वच्छ इंधन उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेमुळे लाखो गरीब कुटुंबांना धूररहित स्वयंपाकाचा लाभ मिळत आहे. सबसिडी वाढवल्यामुळे या कुटुंबांचा स्वयंपाकाचा खर्च आणखी कमी होणार आहे.
सर्वसामान्यांवर होणारा सकारात्मक परिणाम
दररोजच्या खर्चामध्ये स्वयंपाकाचा खर्च हा महत्त्वाचा हिस्सा असतो. गॅस सिलेंडरच्या किंमती कमी झाल्यामुळे कुटुंबांच्या मासिक खर्चात बचत होणार आहे. विशेषतः मध्यमवर्गीय आणि कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांना याचा थेट फायदा होणार आहे.
उज्ज्वला योजनेचे लाभार्थी असलेल्या गरीब कुटुंबांना तर सिलेंडरमागे ३०० रुपयांची सबसिडी मिळणार असल्यामुळे त्यांचा स्वयंपाकाचा खर्च लक्षणीयरित्या कमी होणार आहे. या निर्णयामुळे महिलांचे आरोग्य देखील सुधारणार आहे, कारण लाकडे किंवा कोळसा जाळून स्वयंपाक करण्यामुळे होणारे श्वसनविषयक आजार कमी होतील.
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरात झालेल्या कपातीमुळे हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि इतर छोट्या व्यावसायिकांच्या खर्चातही बचत होईल. त्यामुळे त्यांना ग्राहकांसाठी कमी किंमतीत सेवा देणे शक्य होईल.
गॅस सिलेंडर सुरक्षिततेचे महत्त्व
गॅस सिलेंडरचा दर कमी होणे ही जशी आनंदाची बातमी आहे, तशीच त्याचा सुरक्षित वापर करणेही अत्यंत महत्त्वाचे आहे. गॅस सिलेंडरमधून गळती झाल्यास मोठे अपघात होऊ शकतात. म्हणून खालील सुरक्षा टिप्स नेहमी लक्षात ठेवाव्यात:
- ISI मानांकित उपकरणे वापरा: गॅस स्टोव्ह, रेग्युलेटर आणि पाईप नेहमी ISI मार्काचे असावेत. स्वस्त आणि अप्रमाणित उपकरणांमुळे गॅस गळतीचा धोका वाढतो.
- पुरेशी हवा खेळती ठेवा: स्वयंपाक करताना खोलीत हवेची योग्य वहनव्यवस्था असावी. बंद खोलीत स्वयंपाक केल्यास कार्बन मोनॉक्साईडची पातळी वाढू शकते, जे आरोग्यास हानिकारक आहे.
- सिलेंडर बदलताना काळजी घ्या: गॅस सिलेंडर बदलताना प्रथम सर्व नळ्या बंद करा. रेग्युलेटर बदलताना काही वेळ थांबून गॅस गळती आहे का ते तपासा. यासाठी साबणाचे पाणी नळीच्या आसपास लावून गळती तपासू शकता.
- गॅस गळतीच्या वेळी योग्य प्रतिसाद: गॅसचा वास आल्यास त्वरित सर्व खिडक्या उघडा, कोणत्याही प्रकारचे स्विच, लाईटर किंवा विद्युत उपकरण चालू करू नका. ठिणगी निर्माण होऊ शकते आणि आग लागू शकते.
- मुलांना सावध करा: लहान मुलांना गॅस स्टोव्ह आणि सिलेंडरपासून दूर ठेवा आणि त्यांना गॅसशी संबंधित धोक्यांबद्दल शिक्षित करा.
- सिलेंडरची देखभाल: गॅस सिलेंडर नेहमी उभ्या स्थितीत ठेवा, त्याच्यावर अवजड वस्तू ठेवू नका आणि सिलेंडरवर उष्णतेचा परिणाम होणार नाही याची काळजी घ्या.
गॅस वाचवण्यासाठी उपयुक्त सूचना
गॅस वाचवणे हे केवळ पैसे वाचवण्यासाठीच नव्हे तर पर्यावरण संरक्षणासाठीही महत्त्वाचे आहे. गॅस वाचवण्यासाठी काही सोप्या पण प्रभावी सवयी:
Also Read:
आठवा वेतन आयोग बाबत कर्मचाऱ्यांना मोठी खुशखबर, पगारात एवढी वाढ Big good news for employees
- भांड्यांवर झाकण ठेवा: स्वयंपाक करताना भांड्यांवर झाकण ठेवल्यास उष्णता भांड्यांमध्येच राहते आणि गॅस कमी जळतो.
- प्रेशर कुकर वापरा: तांदूळ, डाळी आणि भाज्या शिजवण्यासाठी प्रेशर कुकरचा वापर करा. यामुळे शिजवण्याचा वेळ कमी होतो आणि गॅसही कमी वापरला जातो.
- योग्य आकाराची भांडी निवडा: भांडी गॅस बर्नरच्या आकारापेक्षा मोठी असावीत. त्यामुळे सर्व उष्णता भांड्याच्या तळाला लागते.
- गॅस बर्नर स्वच्छ ठेवा: गॅस स्टोव्हचे बर्नर वेळोवेळी स्वच्छ करा. बर्नरच्या छिद्रांमध्ये अडकलेला कचरा गॅस प्रवाहास अडथळा आणतो, ज्यामुळे ज्वाला कमकुवत होते आणि गॅस अधिक खर्च होतो.
- अन्न आधी तयार करा: स्वयंपाक सुरू करण्यापूर्वी सर्व सामग्री तयार ठेवा. यामुळे गॅस जळण्याचा वेळ कमी होईल.
गॅस सिलेंडरच्या किंमती कमी होणे ही आनंदाची बातमी असली तरी, भविष्यात या किंमती जागतिक बाजारपेठेतील उतार-चढावांनुसार बदलू शकतात. त्यामुळे ग्राहकांनी नेहमी नवीन दर आणि सबसिडीविषयी अद्ययावत राहणे महत्त्वाचे आहे.
सरकारने देखील स्वच्छ आणि अधिक किफायतशीर इंधनाच्या वापरास प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक प्रयत्न सुरू केले आहेत. सौर ऊर्जा आणि बायोगॅस सारख्या पर्यायी ऊर्जा स्रोतांचा वापर वाढवण्यासाठी विविध योजना राबवल्या जात आहेत.
केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत केलेली कपात ही सर्वसामान्य जनतेसाठी नक्कीच दिलासादायक आहे. विशेषतः उज्ज्वला योजनेचे लाभार्थी असलेल्या गरीब कुटुंबांना याचा मोठा फायदा होणार आहे. मात्र, गॅस सिलेंडरच्या सुरक्षित वापराकडे दुर्लक्ष करता येणार नाही. गॅसची काटकसरीने वापर करण्याच्या सवयी लावून घेतल्यास त्याचा फायदा दीर्घकाळ मिळू शकतो.
