Crop insurance धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी आशेची किरण दिसली आहे. एप्रिल आणि मे २०२४ मध्ये झालेल्या अवेळी पावसामुळे आणि सप्टेंबर २०२४ मध्ये झालेल्या अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते.
या नुकसान भरपाई पोटी आतापर्यंत एक लाख हून अधिक शेतकऱ्यांना १३७ कोटी रुपयांचे अनुदान वितरित करण्यात आले आहे. परंतु, अजूनही लक्षणीय रक्कम वितरित करणे बाकी आहे, ज्यासाठी शेतकऱ्यांना काही आवश्यक कागदपत्रे आणि प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे.
नुकसान भरपाईची सद्यस्थिती
धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना पीक नुकसान भरपाई पोटी राज्य शासनाकडून एकूण २३६ कोटी ७८ लाख रुपये मंजूर करण्यात आले होते. या रकमेपैकी आतापर्यंत १ लाख ६ हजार ५८७ शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यावर १३७ कोटी ७७ लाख रुपये जमा करण्यात आले आहेत. हे निश्चितच जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांसाठी मोठी दिलासादायक बाब आहे, परंतु यासोबतच ८९.०९ कोटी रुपयांचे अनुदान अजूनही वितरित करणे बाकी आहे.
अनुदान प्राप्त न होण्याची कारणे
अनेक शेतकऱ्यांना अद्याप अनुदान मिळालेले नाही, याचे प्रमुख कारण म्हणजे संबंधित शेतकऱ्यांनी आवश्यक कागदपत्रे शासनाच्या पोर्टलवर अपलोड केलेली नाहीत. त्याचप्रमाणे, काही शेतकऱ्यांनी E-KYC प्रक्रिया पूर्ण केलेली नाही. आमदार राणा जगजितसिंह पाटील यांनी शेतकऱ्यांना आवाहन केले आहे की, त्यांनी लवकरात लवकर E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी आणि आपल्या हक्काची भरपाई मिळवावी.
पोर्टलवरील शेतकऱ्यांची माहिती
शासनाच्या पोर्टलवर एकूण १ लाख ८३,६२३ शेतकरी पात्र ठरले आहेत. त्यापैकी १ लाख ५१,६५० शेतकऱ्यांची माहिती पोर्टलवर अपलोड झाली आहे. परंतु, उर्वरित शेतकऱ्यांपैकी अद्याप १६,४६३ शेतकऱ्यांची माहिती अपलोड करणे बाकी आहे. या सर्व शेतकऱ्यांना त्यांचे अनुदान मिळावे यासाठी त्यांनी लवकरात लवकर आवश्यक माहिती पोर्टलवर अपलोड करणे आवश्यक आहे.
अतिवृष्टीने प्रभावित झालेली क्षेत्रे
धाराशिव जिल्ह्यातील ५७ पैकी ३३ महसूल मंडळात ऑगस्ट आणि सप्टेंबर २०२४ महिन्यात अतिवृष्टी झाली होती. या सर्व क्षेत्रांमध्ये शेतीपिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले होते. सुदैवाने, या क्षेत्रातील काही शेतकऱ्यांना आधीच पीक नुकसान भरपाई मिळाली आहे, तर उर्वरित शेतकऱ्यांना लवकरच अनुदान मिळणार आहे.
E-KYC प्रक्रिया: महत्त्वाचे पाऊल
पीक नुकसान भरपाई अनुदान मिळविण्यासाठी E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ही प्रक्रिया पूर्ण न केल्यामुळेच अनेक शेतकऱ्यांचे अनुदान प्रलंबित आहे. शेतकऱ्यांनी महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत पोर्टलवर जाऊन E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी. त्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि माहिती सोबत घेऊन जावी.
शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शन
E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी जवळच्या सेतू कार्यालयात किंवा कृषी अधिकारी कार्यालयात जाऊन मार्गदर्शन घ्यावे. तेथे त्यांना E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक सर्व माहिती आणि मदत मिळेल. शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे तयार ठेवावीत:
- आधार कार्ड
- बँक खात्याचे तपशील
- जमिनीची कागदपत्रे
- पीक विमा पॉलिसी (असल्यास)
- ७/१२ आणि ८-अ उतारा
- मोबाईल नंबर (आधार कार्डशी लिंक केलेला)
शासनाचे प्रयत्न आणि आमदारांचे आवाहन
धाराशिव जिल्ह्याचे आमदार राणा जगजितसिंह पाटील यांनी शेतकऱ्यांना आवाहन केले आहे की, त्यांनी लवकरात लवकर E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी. त्यांनी असेही सांगितले की, शासन शेतकऱ्यांना त्वरित मदत देण्यासाठी प्रयत्नशील आहे, परंतु शेतकऱ्यांनीही आवश्यक प्रक्रिया पूर्ण करून सहकार्य करणे आवश्यक आहे.
आकडेवारी: अनुदान वितरणाची स्थिती
धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना पीक नुकसान भरपाई पोटी एकूण मंजूर रक्कम: २३६ कोटी ७८ लाख रुपये
- आतापर्यंत वितरित केलेली रक्कम: १३७ कोटी ७७ लाख रुपये
- वितरित करावयाची उर्वरित रक्कम: ८९.०९ कोटी रुपये
- अनुदान प्राप्त झालेले शेतकरी: १ लाख ६ हजार ५८७
- पात्र ठरलेले एकूण शेतकरी: १ लाख ८३,६२३
- पोर्टलवर माहिती अपलोड केलेले शेतकरी: १ लाख ५१,६५०
- उर्वरित शेतकरी (ज्यांची माहिती अपलोड करणे बाकी आहे): १६,४६३
अतिवृष्टीचे स्वरूप आणि प्रभाव
२०२४ मध्ये एप्रिल आणि मे महिन्यात धाराशिव जिल्ह्यात अवेळी पाऊस झाला होता. त्यानंतर सप्टेंबर २०२४ मध्ये अतिवृष्टी झाली. या नैसर्गिक आपत्तींमुळे जिल्ह्यातील अनेक शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. विशेषतः रब्बी हंगामाच्या पिकांवर याचा विपरीत परिणाम झाला. शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात मोठी घट आली आणि अनेक शेतकरी आर्थिक संकटात सापडले.
अतिवृष्टीने प्रभावित झालेली प्रमुख पिके
धाराशिव जिल्ह्यात अतिवृष्टीमुळे प्रामुख्याने खालील पिकांचे नुकसान झाले:
- सोयाबीन
- कापूस
- मका
- तूर
- मूग
- उडीद
- भाजीपाला
या पिकांचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात कमी झाले, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान झाले. त्यामुळेच राज्य शासनाने या क्षेत्रातील शेतकऱ्यांना मदत देण्याचा निर्णय घेतला.
लवकर अनुदान मिळविण्यासाठी काय करावे?
शेतकऱ्यांनी लवकरात लवकर पीक नुकसान भरपाई अनुदान मिळविण्यासाठी खालील पावले उचलावीत:
- महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत पोर्टलवर जाऊन नोंदणी करावी.
- आवश्यक सर्व कागदपत्रे स्कॅन करून पोर्टलवर अपलोड करावीत.
- E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी.
- बँक खात्याचे तपशील अचूकपणे भरावेत.
- मोबाईल नंबर आधार कार्डशी लिंक असल्याची खातरजमा करावी.
- आवश्यकता असल्यास जवळच्या सेतू कार्यालयात किंवा कृषी अधिकारी कार्यालयात जाऊन मदत घ्यावी.
धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना पीक नुकसान भरपाई पोटी मोठ्या प्रमाणात अनुदान मिळत आहे, हे निश्चितच स्वागतार्ह आहे. परंतु, अजूनही अनेक शेतकऱ्यांना त्यांचे अनुदान मिळालेले नाही. त्यासाठी त्यांनी शासनाच्या आवश्यक प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे.
आमदार राणा जगजितसिंह पाटील यांनी केलेल्या आवाहनानुसार, शेतकऱ्यांनी लवकरात लवकर E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी आणि आपल्या हक्काचे अनुदान मिळवावे. शासन आणि शेतकरी यांच्या सहकार्यातून हा प्रश्न निश्चितच सुटेल आणि सर्व पात्र शेतकऱ्यांना त्यांचे अनुदान मिळेल.
शेतकऱ्यांनी केवळ शासनाच्या मदतीवर अवलंबून न राहता, भविष्यात अशा नैसर्गिक आपत्तींपासून संरक्षण मिळविण्यासाठी पीक विमा योजनेचा लाभ घ्यावा आणि हवामान अंदाजाच्या आधारे पिकांचे नियोजन करावे. तसेच, अधिक टिकाऊ शेती पद्धतींचा अवलंब करून नैसर्गिक आपत्तींचा सामना करण्यास सज्ज राहावे.
