Big drop in gas cylinder आजच्या आधुनिक जीवनशैलीत गॅस सिलेंडर हे प्रत्येक घराचा अविभाज्य भाग बनले आहे. स्वयंपाकापासून ते इतर अनेक घरगुती कामांसाठी गॅस सिलेंडरचा वापर केला जातो. अशा परिस्थितीत गॅस सिलेंडरच्या किंमतीतील चढउतार हा थेट सर्वसामान्य नागरिकांच्या घरखर्चावर परिणाम करतो. सध्याच्या काळात केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या दरात मोठी घट केल्याची घोषणा केली आहे, जी सर्वसामान्य नागरिकांसाठी मोठी दिलासादायक बातमी ठरली आहे.
नवीन दर काय आहेत?
केंद्र सरकारने घरगुती आणि व्यावसायिक (कमर्शियल) अशा दोन्ही प्रकारच्या गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत घट केली आहे. नवीन दरानुसार, घरगुती गॅस सिलेंडरची मूळ किंमत १,१०० रुपयांवरून १,००० रुपयांपर्यंत कमी करण्यात आली आहे. याशिवाय, सबसिडीची रक्कम २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे लाभार्थ्यांना प्रत्येक सिलेंडरमागे १०० रुपयांचा अतिरिक्त फायदा होणार आहे.
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या बाबतीत देखील महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. कमर्शियल गॅस सिलेंडरची पूर्वीची किंमत १,८०० रुपये होती, जी आता १,६०० रुपयांपर्यंत कमी करण्यात आली आहे. याशिवाय, व्यावसायिक गॅस सिलेंडरवरील सबसिडी २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. यामुळे लघु उद्योजकांना आणि रेस्टॉरंट चालकांना मोठा आर्थिक दिलासा मिळणार आहे.
Also Read:
PM किसानचा 19वा हप्ता ‘या’ दिवशी मिळणार, त्याअगोदर करा हे काम PM Kisan’s 19th installment
मात्र हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की गॅस सिलेंडरचे दर हे प्रत्येक जिल्ह्यानुसार भिन्न असू शकतात. वाहतूक खर्च आणि स्थानिक करांमुळे या किंमतींमध्ये थोडाफार फरक असू शकतो. त्यामुळे ग्राहकांनी आपल्या स्थानिक गॅस एजन्सीकडून अचूक माहिती मिळवावी.
गॅस सिलेंडरच्या दरात उतार होण्याची कारणे
गॅस सिलेंडरच्या किंमतीतील चढउतारामागे अनेक कारणे आहेत. या वेळी दर कमी होण्यामागे प्रामुख्याने आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील कच्च्या तेलाच्या किंमतीतील घसरण हे प्रमुख कारण आहे. एलपीजी (लिक्विफाइड पेट्रोलियम गॅस) हा मुख्यतः पेट्रोलियम रिफायनिंगच्या प्रक्रियेतून मिळतो. त्यामुळे जागतिक बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किंमतीत जेव्हा घट होते, तेव्हा त्याचा थेट परिणाम एलपीजी च्या किंमतीवर होतो.
याशिवाय, केंद्र सरकारच्या सबसिडी धोरणामध्ये केलेले बदल हे देखील दरांवर परिणाम करतात. सरकारने उज्ज्वला गॅस योजनेसारख्या कल्याणकारी योजनांमधून जास्तीत जास्त लोकांना फायदा मिळावा यासाठी सबसिडीमध्ये वाढ केली आहे.
तसेच, घरगुती आणि व्यावसायिक ग्राहकांच्या गरजा लक्षात घेऊन दोन्ही प्रकारच्या सिलेंडरच्या किंमतीत संतुलन राखण्याचाही सरकारचा प्रयत्न आहे. यामुळे एकूणच अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक परिणाम होणार आहे.
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांसाठी विशेष लाभ
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना ही गरीब कुटुंबांना स्वच्छ इंधन उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आलेली महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत विशेष सवलत दिली जाते. नवीन निर्णयानुसार, उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांना आता प्रति सिलेंडर फक्त ८०० रुपये मोजावे लागणार आहेत. याशिवाय, त्यांना प्रति सिलेंडर ३०० रुपयांची अतिरिक्त सबसिडी देखील मिळणार आहे.
हा निर्णय विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांसाठी फायदेशीर ठरणार आहे, ज्यांना आतापर्यंत स्वयंपाकासाठी लाकडे, कोळसा किंवा गोवऱ्यांसारख्या पारंपारिक इंधनांवर अवलंबून राहावे लागत होते. स्वच्छ इंधनामुळे त्यांच्या आरोग्यावर होणारा विपरीत परिणाम कमी होईल आणि स्वयंपाकाचा वेळ देखील वाचेल.
गॅस सिलेंडरच्या सुरक्षित वापरासाठी महत्त्वाच्या टिप्स
गॅस सिलेंडर हे अत्यंत उपयुक्त असले तरी त्याच्या वापरात काळजी घेणे आवश्यक आहे. योग्य सावधगिरी न बाळगल्यास त्यातून मोठी दुर्घटना घडू शकते. गॅस सिलेंडरचा सुरक्षित वापर करण्यासाठी खालील सुरक्षा टिप्स पाळणे महत्त्वाचे आहे:
१. नेहमी आयएसआय (ISI) मार्कचे रेग्युलेटर आणि गॅस पाईप वापरा. २. गॅस सिलेंडर वापरताना खोलीची हवा योग्य प्रमाणात खेळती राहील याची काळजी घ्या. ३. गॅस सिलेंडरची जोडणी करताना किंवा बदलताना सर्व नळ्या बंद असल्याची खात्री करा. ४. कधीही गॅसचा वास आला तर तात्काळ सर्व खिडक्या उघडा, कोणताही विद्युत उपकरण चालू करू नका आणि तुमच्या गॅस पुरवठादाराला संपर्क करा. ५. गॅस सिलेंडर आणि गॅस स्टोव्हपासून लहान मुलांना दूर ठेवा. ६. नियमितपणे गॅस पाईप आणि रेग्युलेटरची तपासणी करा आणि कोणताही दोष आढळल्यास त्वरित त्याची दुरुस्ती करा. ७. गॅस सिलेंडर नेहमी उभ्या स्थितीत ठेवा, कधीही आडवे ठेवू नका. ८. गॅस सिलेंडरजवळ ज्वलनशील पदार्थ ठेवू नका.
गॅस बचतीसाठी उपयुक्त सूचना
गॅस सिलेंडरची किंमत कमी झाली असली तरी त्याचा काटकसरीने वापर करणे हे प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे. यासाठी काही उपयुक्त सूचना खालीलप्रमाणे आहेत:
१. स्वयंपाक करताना योग्य आकाराचे भांडे वापरा आणि नेहमी झाकण ठेवा. २. दाल, भात किंवा अन्य पदार्थ शिजवताना प्रेशर कुकरचा वापर करा. ३. जेवणाच्या वेळेपूर्वी आपल्याला कोणते पदार्थ बनवायचे आहेत याचे नियोजन करा, जेणेकरून अनेक वेळा गॅस पेटवावा लागणार नाही. ४. गॅस स्टोव्हची नियमित सफाई करा, जेणेकरून त्याची कार्यक्षमता टिकून राहील. ५. शक्य असल्यास, सौर ऊर्जेवर चालणारे किंवा विद्युत उपकरणांचा वापर करा.
केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत केलेली ही घट सर्वसामान्य नागरिकांसाठी निश्चितच आनंदाची बाब आहे. विशेषतः उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांसाठी दिलेल्या विशेष सवलतींमुळे ग्रामीण भागातील कुटुंबांना मोठा दिलासा मिळणार आहे. मात्र, गॅस सिलेंडरच्या सुरक्षित वापरासाठी सर्व नागरिकांनी योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे.
गॅस सिलेंडरच्या किंमतीतील हे बदल अंतिम नाहीत. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील बदल आणि सरकारी धोरणांनुसार या दरांमध्ये वेळोवेळी बदल होत राहतील. त्यामुळे ग्राहकांनी नेहमी अद्ययावत माहिती मिळवत राहणे महत्त्वाचे आहे.
या घटनेमुळे एकंदरीत भारतीय अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक परिणाम होणार आहे. कमी झालेल्या गॅस सिलेंडर दरामुळे महागाई दरावर नियंत्रण मिळवण्यास मदत होईल, तसेच सामान्य नागरिकांच्या दैनंदिन खर्चातही बचत होईल. हेच नव्हे तर याचा परिणाम छोट्या व्यवसायांच्या उत्पादन खर्चावरही होईल, ज्यामुळे त्यांची स्पर्धात्मकता वाढेल.