e-KYC for ration रेशन कार्ड हे सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेतून मिळणाऱ्या सवलतींचा लाभ घेण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे दस्तावेज आहे. सरकारने आता डिजिटलायझेशनच्या प्रक्रियेचा भाग म्हणून रेशन कार्डची ई-केवायसी अनिवार्य केली आहे.
ही प्रक्रिया न केल्यास, रेशन कार्डधारकांना धान्य मिळणे बंद होऊ शकते. आजच्या डिजिटल युगात, नागरिकांना घरबसल्या सुविधा मिळाव्यात या उद्देशाने सरकारने मोबाईलवरून रेशन कार्डची ई-केवायसी करण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. या लेखात आपण महाराष्ट्रातील रेशन कार्ड ई-केवायसी प्रक्रिया सविस्तर समजून घेणार आहोत.
रेशन कार्ड ई-केवायसी का महत्त्वाची आहे?
रेशन कार्ड ई-केवायसी ही प्रक्रिया अनेक कारणांमुळे महत्त्वाची आहे:
Also Read:
बांधकाम कामगारांच्या मुलांना मिळणार दरमहा 5,000 हजार रुपये Children of construction workers
- सेवा सुरू ठेवणे: ई-केवायसी केल्यानंतरच रेशन कार्डाच्या माध्यमातून मिळणारे धान्य आणि इतर लाभ सुरू राहतील.
- बोगस रेशन कार्ड रोखणे: सरकारला या प्रक्रियेद्वारे बोगस रेशन कार्ड ओळखून त्यांना रोखता येईल.
- डेटा अद्यतनीकरण: लाभार्थ्यांचा डेटा अद्यतनित करण्यासाठी ही प्रक्रिया मदत करते.
- पारदर्शकता: सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेत अधिक पारदर्शकता आणणे.
- वेळ आणि पैसा वाचवणे: ही ऑनलाइन प्रक्रिया लाभार्थ्यांचा वेळ आणि पैसा वाचवते.
रेशन कार्ड ई-केवायसी प्रक्रियेसाठी आवश्यक गोष्टी
रेशन कार्ड ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी खालील गोष्टी आवश्यक आहेत:
- स्मार्टफोन: अँड्रॉइड ऑपरेटिंग सिस्टम असलेला स्मार्टफोन.
- इंटरनेट कनेक्शन: स्थिर आणि चांगले इंटरनेट कनेक्शन.
- आधार कार्ड: ज्या व्यक्तीची ई-केवायसी करायची आहे त्या व्यक्तीचे आधार कार्ड.
- मोबाईलशी जोडलेले आधार: आधार कार्डाशी जोडलेला मोबाईल नंबर अद्यतनित असणे आवश्यक आहे.
- रेशन कार्ड: वैध रेशन कार्ड.
- लोकेशन परवानगी: मोबाईलमधील लोकेशन सेवा सक्षम असणे आवश्यक आहे.
मोबाईलवरून रेशन कार्ड ई-केवायसी करण्याचे टप्पे
आता आपण टप्प्याटप्प्याने रेशन कार्ड ई-केवायसीची प्रक्रिया समजून घेऊ:
1. “मेरा ई-केवायसी” अॅप डाउनलोड करणे
सर्वप्रथम, आपल्याला “मेरा ई-केवायसी” अॅप डाउनलोड करावे लागेल:
- आपल्या मोबाईलवरील Google Play Store उघडा.
- सर्च बारमध्ये “मेरा ई-केवायसी” टाइप करा.
- “मेरा ई-केवायसी” अॅप शोधा, जे National Informatics Centre (NIC) ने विकसित केले आहे.
- “Install” वर क्लिक करून अॅप डाउनलोड करा.
- अॅप डाउनलोड झाल्यानंतर, त्याला उघडा.
2. आवश्यक परवानग्या देणे
अॅप उघडल्यानंतर, त्याला काही परवानग्या द्याव्या लागतील:
- “While using the app” वर क्लिक करा.
- अॅप आपल्याला कॅमेरा, लोकेशन आणि इतर परवानग्या मागू शकते. त्या द्या.
- अॅप आपल्याला “Face RD not installed” असा संदेश दाखवू शकते. ही अतिरिक्त अॅप डाउनलोड करण्यासाठी “Download” बटनावर क्लिक करा.
- “आधार Face RD” अॅप डाउनलोड करा, परंतु त्याला उघडण्याची आवश्यकता नाही, फक्त इंस्टॉल करा.
- नंतर पुन्हा “मेरा ई-केवायसी” अॅप उघडा.
3. राज्य निवडणे आणि लोकेशन सत्यापित करणे
अॅप उघडल्यानंतर, पुढील पायऱ्या अनुसरा:
- “State” ड्रॉपडाउन मेनूमधून “महाराष्ट्र” निवडा.
- “Verify Location” बटनावर क्लिक करा.
- जर लोकेशन सत्यापित होत नसेल, तर आपल्या मोबाईलवरील लोकेशन सेवा सक्षम करा.
- मोबाईलवरील लोकेशन सेवा सक्षम केल्यानंतर, पुन्हा “Verify Location” वर क्लिक करा.
4. आधार क्रमांक टाकणे
लोकेशन सत्यापित झाल्यानंतर:
- ज्या व्यक्तीची ई-केवायसी करायची आहे त्या व्यक्तीचा आधार क्रमांक टाका.
- “Generate OTP” बटनावर क्लिक करा.
- आधार कार्डाशी जोडलेल्या मोबाईल नंबरवर एक OTP येईल.
- प्राप्त झालेला 6 अंकी OTP टाका.
- दिलेला कॅप्चा कोड संबंधित बॉक्समध्ये टाका.
- “Submit” बटनावर क्लिक करा.
5. तपशील तपासणे
सबमिट केल्यानंतर, अॅप लाभार्थ्याचे तपशील दाखवेल:
- लाभार्थीचे नाव
- होम स्टेट (महाराष्ट्र)
- रेशन कार्ड क्रमांक
- जिल्हा
- आधार क्रमांक तपशील
- स्टेटस (यावेळी स्टेटस रिकामा असेल)
6. आधार प्रमाणीकरण प्रक्रिया
तपशील तपासल्यानंतर, आधार प्रमाणीकरण प्रक्रिया पूर्ण करा:
- अॅप आवश्यक परवानगी विचारेल, त्यासाठी परवानगी द्या.
- आधार प्रमाणीकरणासाठी दिलेल्या सूचना वाचा. यामध्ये आपल्या चेहऱ्याचा फोटो घेणे आणि डोळे मिचकावणे यांचा समावेश असू शकतो.
- सूचना मान्य करून “Proceed” बटनावर क्लिक करा.
- ज्या व्यक्तीचा आधार क्रमांक टाकला आहे, त्या व्यक्तीचा फोटो स्क्रीनवरील गोल फ्रेममध्ये घ्या.
- फोटो घेतल्यानंतर, “OK” बटनावर क्लिक करा.
7. ई-केवायसीचे स्टेटस तपासणे
ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, स्टेटस तपासण्यासाठी:
- पुन्हा महाराष्ट्र राज्य निवडा.
- “Verify Location” करा.
- आधार क्रमांक टाका.
- “Generate OTP” वर क्लिक करा.
- प्राप्त झालेला OTP टाका.
- कॅप्चा कोड टाका.
- “Submit” वर क्लिक करा.
- आता स्टेटस कॉलममध्ये “Y” दिसेल, याचा अर्थ आपली ई-केवायसी यशस्वीरित्या पूर्ण झाली आहे.
ई-केवायसी करताना येणाऱ्या समस्या आणि त्यांचे निराकरण
1. लोकेशन सत्यापित होत नाही
समाधान:
- मोबाईलमधील लोकेशन सेवा सक्षम आहे की नाही ते तपासा.
- मोबाईलला GPS सिग्नल मिळत आहे की नाही ते तपासा.
- खुल्या जागेत जाऊन पुन्हा प्रयत्न करा.
2. आधार क्रमांकावर OTP प्राप्त होत नाही
समाधान:
- आधार कार्डाशी जोडलेला मोबाईल नंबर अद्यतनित आहे की नाही ते तपासा.
- जर मोबाईल नंबर अद्यतनित नसेल, तर जवळच्या आधार सेवा केंद्रात जाऊन मोबाईल नंबर अपडेट करा.
- थोड्या वेळानंतर पुन्हा प्रयत्न करा.
3. फेस प्रमाणीकरण अयशस्वी
समाधान:
- चांगल्या प्रकाशात फोटो घ्या.
- चष्मा काढून फोटो घ्या.
- स्क्रीनवरील सूचनांचे काळजीपूर्वक पालन करा.
- इंटरनेट कनेक्शन स्थिर आहे की नाही ते तपासा.
4. अॅप क्रॅश होते किंवा हँग होते
समाधान:
- मोबाईल रीस्टार्ट करा.
- अॅप बंद करून पुन्हा उघडा.
- अॅपचे कॅशे क्लिअर करा.
- आवश्यक असल्यास, अॅप अनइंस्टॉल करून पुन्हा इंस्टॉल करा.
ई-केवायसीचे फायदे
रेशन कार्ड ई-केवायसी करण्याचे अनेक फायदे आहेत:
- धान्य वितरण सुरू राहणे: ई-केवायसी केल्यामुळे रेशन कार्डाच्या माध्यमातून मिळणारे धान्य आणि इतर लाभ सुरू राहतील.
- वेळेची बचत: रेशन दुकान किंवा सरकारी कार्यालयात जाण्याची आवश्यकता नाही.
- पैशांची बचत: प्रवास खर्च वाचतो.
- सुरक्षितता: आधार प्रमाणीकरणामुळे लाभार्थ्याची ओळख सुरक्षित राहते.
- सुलभता: घरबसल्या सर्व प्रक्रिया पूर्ण करता येते.
महाराष्ट्रातील रेशन कार्ड ई-केवायसी प्रक्रिया अत्यंत सोपी आणि सुलभ केली आहे. सरकारच्या डिजिटलायझेशन उपक्रमाचा हा महत्त्वाचा भाग आहे. ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण यामुळेच रेशन कार्डाच्या माध्यमातून मिळणारे लाभ सुरू राहतील. जर तुम्ही अजूनपर्यंत ई-केवायसी केली नसेल, तर लवकरात लवकर ती पूर्ण करा.
महाराष्ट्र सरकारच्या या उपक्रमामुळे नागरिकांना अधिक सुलभतेने सेवा मिळणार आहेत. ही प्रक्रिया सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेतील पारदर्शकता वाढवण्यास मदत करेल आणि बोगस रेशन कार्ड रोखण्यास मदत करेल. तुम्ही या लेखात दिलेल्या सविस्तर मार्गदर्शनाचे पालन करून घरबसल्या सहज रेशन कार्ड ई-केवायसी पूर्ण करू शकता.