gold price भारतीय बाजारपेठेत सोन्याच्या किंमतींमध्ये सातत्याने होणारे बदल गुंतवणूकदारांची झोप उडवत आहेत. 8 फेब्रुवारी 2025 रोजी जाहीर झालेल्या नवीन किंमतींनंतर, सोन्याच्या भविष्यातील दरांबाबत अनेक तज्ज्ञांमध्ये चर्चा सुरू झाली आहे. आर्थिक विश्लेषकांच्या मते, जागतिक बाजारातील अस्थिरता आणि भारतीय चलनाच्या मूल्यात होणारे बदल यांचा सोन्याच्या किंमतींवर थेट परिणाम होत आहे.
मुंबईतील प्रसिद्ध आर्थिक सल्लागार सुरेश मेहता यांच्या मते, “गेल्या वर्षापासून सोन्याच्या किंमतींमध्ये साधारण 12% वाढ झाली आहे, जी देशांतर्गत महागाई दर आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेतील अनिश्चिततेमुळे आहे. सोने नेहमीच सुरक्षित गुंतवणुकीचा पर्याय म्हणून ओळखले जाते, विशेषतः जेव्हा शेअर बाजारात चढउतार असतात.”
प्रमुख शहरांमध्ये सोन्याचे दर
वेगवेगळ्या भारतीय शहरांमध्ये सोन्याच्या किंमतींमध्ये किंचित फरक आढळतो, ज्यामुळे स्थानिक बाजारपेठेच्या परिस्थितीचे चित्र स्पष्ट होते:
22 कॅरेट सोने (प्रति 10 ग्रॅम):
- मुंबई, कोलकाता, चेन्नई: ₹77,040
- दिल्ली, जयपूर: ₹77,190
- अहमदाबाद, पटना: ₹77,090
- बंगळुरू, हैदराबाद: ₹76,990
- पुणे: ₹77,065
24 कॅरेट सोने (प्रति 10 ग्रॅम):
- मुंबई, कोलकाता, चेन्नई: ₹84,040
- दिल्ली, जयपूर: ₹84,190
- अहमदाबाद, पटना: ₹84,090
- बंगळुरू, हैदराबाद: ₹83,990
- पुणे: ₹84,065
वरील आकडेवारीवरून हे स्पष्ट होते की, प्रत्येक शहरात दरामध्ये सूक्ष्म फरक आहे. हे फरक मुख्यतः स्थानिक कर, वाहतूक खर्च, आणि व्यापाऱ्यांच्या मार्जिनमुळे निर्माण होतात. पुण्याचे आर्थिक पत्रकार अजय काळे यांच्या मते, “दक्षिण भारतात सोन्याची मागणी अधिक असल्यामुळे, दक्षिणेकडील शहरांमध्ये किंमतींवर ताण दिसू शकतो. तसेच, शहरी भागांमध्ये शुल्क आणि करांमुळे ग्रामीण भागांपेक्षा किंमती जास्त असू शकतात.”
हॉलमार्क: शुद्धतेची हमी
भारत सरकारने 1 जून 2021 पासून देशभरात हॉलमार्किंग अनिवार्य केले आहे. त्यामुळे आता सोन्याच्या शुद्धतेची चिंता बाळगण्याची गरज नाही. सरकारच्या या निर्णयामुळे ग्राहकांना योग्य गुणवत्तेचे सोने मिळण्याची हमी मिळाली आहे.
भारतीय मानक ब्युरो (BIS) ने प्रमाणित केलेल्या हॉलमार्कचे प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:
- 999 हॉलमार्क (24 कॅरेट): 99.9% शुद्ध सोने, सर्वात उच्च दर्जाचे
- 916 हॉलमार्क (22 कॅरेट): 91.6% शुद्ध सोने, दागिन्यांसाठी सर्वाधिक वापरले जाणारे
- 750 हॉलमार्क (18 कॅरेट): 75% शुद्ध सोने, आधुनिक डिझाइनसाठी वापरले जाते
- 585 हॉलमार्क (14 कॅरेट): 58.5% शुद्ध सोने, रोजच्या वापरासाठी टिकाऊ
भारतीय सोने आणि रत्न संघटनेचे अध्यक्ष प्रशांत मेहता यांनी एका मुलाखतीत सांगितले, “हॉलमार्किंग अनिवार्य केल्यापासून, बाजारात अशुद्ध सोन्याचे प्रमाण 40% वरून 10% पर्यंत कमी झाले आहे. यामुळे ग्राहकांचा विश्वास वाढला आहे आणि बाजारात पारदर्शकता आली आहे.”
जागतिक बाजारात सोन्याची मागणी
2024 मध्ये जागतिक सोन्याच्या मागणीमध्ये लक्षणीय वाढ झाली. वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिलच्या अहवालानुसार, केंद्रीय बँकांची मागणी 1,044.6 टनांपर्यंत पोहोचली, तर गुंतवणूकदारांकडून येणारी मागणी 25% ने वाढून 1,179.5 टनांवर गेली.
मुंबईतील कमोडिटी विश्लेषक रोहित शर्मा यांनी सांगितले, “केंद्रीय बँकांनी आपल्या साठ्यात सोन्याचे प्रमाण वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे. चीन, रशिया आणि तुर्की सारख्या देशांमधून सोन्याची मोठी खरेदी होत आहे. भारतातही सोन्याची मागणी वाढत आहे, विशेषत: लग्नसराई आणि सणांच्या मोसमात.”
सध्याच्या किंमतींवर परिणाम करणारे घटक
सोन्याच्या किंमतींवर परिणाम करणारे अनेक घटक आहेत:
- जागतिक अर्थव्यवस्था: अमेरिका आणि युरोपीय देशांमधील आर्थिक मंदी आणि व्याजदरात होणारे बदल
- डॉलरचे मूल्य: जेव्हा डॉलर कमकुवत होतो, तेव्हा सोन्याची किंमत वाढते
- केंद्रीय बँकांची धोरणे: जागतिक बँकांचे व्याजदर आणि चलन धोरण
- भू-राजकीय तणाव: आंतरराष्ट्रीय संघर्ष आणि राजकीय अस्थिरता
- महागाई: वाढती महागाई सोन्याला सुरक्षित गुंतवणूक बनवते
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे माजी अर्थतज्ज्ञ डॉ. अनिल कुलकर्णी म्हणतात, “सध्याच्या आंतरराष्ट्रीय परिस्थितीमुळे गुंतवणूकदार सुरक्षित मालमत्तेकडे वळत आहेत. सोने हा त्यातला एक पर्याय आहे. भारतात तर सोन्याला सांस्कृतिक महत्त्वही आहे, जे त्याच्या मागणीला अधिक बळकट करते.”
सध्याच्या बाजारपेठेचे विश्लेषण
फेब्रुवारी 2025 मध्ये सोन्याची किंमत गेल्या वर्षाच्या तुलनेत 15% अधिक आहे. अलीकडच्या आठवड्यात मात्र किंमतींमध्ये थोडी घसरण झाली आहे, ही 2-3% पर्यंत मर्यादित आहे. तज्ज्ञांच्या मते, अमेरिकेतील व्याजदर वाढीच्या अपेक्षा आणि डॉलरच्या मजबुतीमुळे सोन्याच्या किंमतींवर तात्पुरता ताण पडला आहे.
जेपी मॉर्गनच्या अहवालानुसार, “2025 च्या उत्तरार्धात सोन्याची किंमत प्रति औंस $2,500 पर्यंत जाऊ शकते, जी सध्याच्या किंमतीपेक्षा 15% अधिक आहे.” हे अनुमान भारतीय बाजारपेठेसाठी प्रति 10 ग्रॅम ₹95,000 पेक्षा अधिक किंमत दर्शवते.
गुंतवणूकदारांसाठी सल्ला
आर्थिक सल्लागार विनय दोशी यांनी गुंतवणूकदारांसाठी काही महत्त्वाचे मुद्दे सांगितले:
- विविधतेसाठी गुंतवणूक करा: “आपल्या एकूण गुंतवणुकीच्या 10-15% रक्कम सोन्यात ठेवणे योग्य आहे. त्यामुळे इतर गुंतवणुकींमध्ये होणारी जोखीम कमी होते.”
- सावधगिरीने निर्णय घ्या: “बाजार चढत असताना खरेदी करण्यापेक्षा, किंमती घसरतील तेव्हा खरेदी करण्याचा प्रयत्न करा.”
- दीर्घकालीन दृष्टिकोन ठेवा: “सोन्यात गुंतवणूक 3-5 वर्षांसाठी करणे अधिक फायदेशीर ठरते.”
- योग्य पद्धती निवडा: “फिजिकल सोने, गोल्ड ETF, सॉव्हरन गोल्ड बॉन्ड्स, किंवा डिजिटल गोल्ड – आपल्या गरजेनुसार योग्य पद्धत निवडा.”
- हॉलमार्कची तपासणी करा: “हॉलमार्क असलेले दागिने आणि प्रमाणित विक्रेत्यांकडूनच खरेदी करा.”
8 फेब्रुवारी 2025 रोजी जाहीर झालेल्या सोन्याच्या नवीन किंमती गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाच्या आहेत. मात्र सोन्याच्या किंमतींवर अनेक आंतरराष्ट्रीय आणि स्थानिक घटक परिणाम करतात. तज्ज्ञांच्या मते, २०२५ मध्ये सोन्याच्या किंमतींमध्ये सातत्याने चढउतार दिसतील, पण दीर्घकालीन दृष्टीने किंमती वाढण्याची शक्यता आहे.
सोन्यात गुंतवणूक करताना आपल्या आर्थिक उद्दिष्टांचा विचार करणे, तसेच बाजारातील प्रवृत्तींचे निरीक्षण करणे महत्वाचे आहे. कोणतीही मोठी गुंतवणूक करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे नेहमीच फायदेशीर ठरते.