price of tur महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाची बातमी असून, विविध शेतीमालांच्या बाजारभावांमध्ये सध्या मिश्र स्थिती दिसून येत आहे. एका बाजूला हळद आणि पपईसारख्या पिकांना चांगला भाव मिळत असताना, दुसरीकडे तूर, कापूस आणि सोयाबीनसारख्या प्रमुख पिकांच्या दरांवर दबाव कायम आहे. या सर्व पिकांच्या बाजारभावांचा सविस्तर आढावा घेऊयात.
सोयाबीन बाजारातील स्थिती आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील अस्थिरतेचा थेट परिणाम भारतीय सोयाबीन बाजारावर होत आहे. सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोयाबीनचे वायदे 10.37 डॉलर प्रति बुशेल्स इतके आहेत. तर सोयापेंडच्या वायदे बाजारात मोठी घसरण नोंदवली गेली असून, ते 294 डॉलर प्रति टनापर्यंत खाली आले आहेत. या घडामोडींचा परिणाम स्थानिक बाजारपेठेवरही दिसून येत आहे.
देशांतर्गत बाजारात सोयाबीनच्या दरांवर लक्षणीय दबाव असून, शेतकऱ्यांना सध्या 3,800 ते 4,000 रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान भाव मिळत आहे. मात्र, प्रक्रिया उद्योगांकडून होणाऱ्या खरेदीत किंचित सुधारणा झाली असून, तेथे 4,300 ते 4,400 रुपये प्रति क्विंटलचा दर मिळत आहे. बाजार विश्लेषकांच्या मते, येत्या काळात सोयाबीनची आवक वाढण्याची शक्यता असल्याने, दर स्थिर किंवा किंचित नरम राहू शकतात.
कापूस बाजारातील चित्र कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी चिंतेची बाब म्हणजे बाजारभावांवरील सातत्यपूर्ण दबाव कायम आहे. कॉटन कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (सीसीआय) खरेदी वाढवत असली तरी, त्याचा फारसा सकारात्मक परिणाम खुल्या बाजारातील दरांवर झालेला दिसत नाही. सध्या कापसाचे सरासरी दर 7,000 ते 7,300 रुपये प्रति क्विंटल या दरम्यान स्थिरावले आहेत.
बाजारात दररोज सरासरी 1.25 लाख गाठींची आवक होत असून, पुढील काही आठवडे ही परिस्थिती कायम राहण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे. विशेषज्ञांच्या मते, जागतिक बाजारपेठेतील मंदी आणि स्थानिक मागणीतील घट यांचा एकत्रित परिणाम कापूस बाजारावर होत आहे.
तूर बाजारातील घसरण तूर उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी काळजीचा विषय म्हणजे बाजारभावांमध्ये होत असलेली सातत्यपूर्ण घसरण. सध्या बाजारात तुरीची आवक वाढत असल्याने, भाव दिवसेंदिवस कमी होत आहेत. शेतकऱ्यांना तुरीसाठी किमान 6,000 रुपयांपासून दर मिळत असून, सरासरी बाजारभाव 6,700 ते 7,000 रुपयांच्या दरम्यान आहे.
सरकारने यावर्षी तुरीसाठी 7,550 रुपये प्रति क्विंटल हमीभाव जाहीर केला असला तरी, खुल्या बाजारात मात्र हा दर मिळणे अवघड झाले आहे. बाजार तज्ज्ञांच्या मते, वाढती आवक लक्षात घेता, पुढील काही आठवडे तुरीच्या बाजारभावावर दबाव कायम राहण्याची शक्यता आहे.
हळद बाजारातील सकारात्मक चित्र हळद उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी मात्र आनंदाची बातमी आहे. देशांतर्गत बाजारात हळदीला चांगली मागणी असून, आवक मात्र तुलनेने कमी आहे. या परिस्थितीचा फायदा म्हणून काही प्रमुख बाजारपेठांमध्ये दर सुधारले आहेत. सध्या हळदीचे दर वाण आणि गुणवत्तेनुसार प्रति क्विंटल 12,000 ते 17,000 रुपयांपर्यंत पोहोचले आहेत.
तज्ज्ञांच्या मते, येत्या काळात नवीन हळदीची आवक वाढण्याची शक्यता असल्याने, बाजारभाव काहीसा स्थिर राहू शकतात. मात्र, देशांतर्गत आणि निर्यात मागणी चांगली असल्याने, दरात मोठी घसरण होण्याची शक्यता कमी आहे.
पपई बाजारातील तेजी फळ उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी सध्या पपईचे दर आकर्षक आहेत. कुंभमेळा आणि इतर सण-उत्सवांमुळे पपईला मोठी मागणी निर्माण झाली आहे. परिणामी, बाजारभावात लक्षणीय वाढ झाली असून, सध्या पपईचे दर 1,700 ते 1,800 रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत पोहोचले आहेत.
यंदा पपईची लागवड तुलनेने कमी झाल्यामुळे, पुरवठा मर्यादित आहे. त्यामुळे बाजार विश्लेषकांच्या मते, पुढील काही आठवडे पपईचे दर मजबूत राहण्याची शक्यता आहे. विशेषतः उत्तर भारतातून येणारी मागणी लक्षात घेता, दरात आणखी वाढ होऊ शकते.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे
- बाजारभावांमधील चढउतार लक्षात घेता, शेतकऱ्यांनी टप्प्याटप्प्याने विक्री करण्याचे धोरण स्वीकारावे.
- हळद आणि पपई उत्पादकांनी सध्याच्या चांगल्या दरांचा फायदा घ्यावा.
- तूर, कापूस आणि सोयाबीन उत्पादकांनी साठवणुकीची सोय असल्यास, दर सुधारेपर्यंत थांबण्याचा विचार करावा.
- सरकारी खरेदी केंद्रांवर नोंदणी करून ठेवावी, जेणेकरून आवश्यकता भासल्यास हमीभावाने विक्री करता येईल.
बाजार विश्लेषकांच्या मते, आगामी काळात आंतरराष्ट्रीय बाजारातील घडामोडी आणि हवामान स्थितीनुसार बाजारभावांमध्ये बदल होऊ शकतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी बाजारातील दैनंदिन घडामोडींवर लक्ष ठेवून, विक्रीचा निर्णय घ्यावा.