Pipeline messages राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी आहे. केंद्र आणि राज्य शासनाच्या माध्यमातून राबवण्यात येणाऱ्या पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप अनुदान योजनेची प्रतिक्षित लॉटरी अखेर लागली आहे. गेल्या अनेक महिन्यांपासून महाडीबीटी पोर्टलवरील विविध योजनांच्या लॉटरीसाठी शेतकऱ्यांना प्रतीक्षा करावी लागत होती.
आता या योजनेअंतर्गत पात्र ठरलेल्या शेतकऱ्यांना एसएमएसद्वारे कळविण्यात येत आहे. अशा शेतकऱ्यांना पुढील सात दिवसांत आवश्यक कागदपत्रे महाडीबीटी पोर्टलवर अपलोड करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.
मागील काळात लॉटरी प्रक्रियेत आलेल्या अडचणी
गेल्या काही महिन्यांपासून महाडीबीटी पोर्टलवरील योजनांच्या लॉटरी प्रक्रियेला विलंब होत होता. विशेषत: सिंचन विभागातील योजनांच्या लॉटरी प्रक्रियेला अनेक अडचणी येत होत्या. त्यामुळे शेतकऱ्यांना ताव करावा लागत होता. मात्र आता, सिंचन विभागातील योजनांच्या लॉटरीला हळूहळू सुरुवात झाली आहे. त्यामध्ये पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप अनुदान योजनेच्या लॉटरीसही सुरुवात झाल्याचे समजते. यामुळे योजनेसाठी अर्ज केलेल्या शेतकऱ्यांमध्ये समाधानाचे वातावरण आहे.
पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप योजनेचे महत्त्व
शेतीसाठी सिंचन हा अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. मात्र, अनेक शेतकऱ्यांकडे योग्य सिंचन व्यवस्था नसल्यामुळे त्यांना पिकांचे योग्य उत्पादन घेण्यात अडचणी येतात. त्यासाठीच शासनाने पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप अनुदान योजना सुरू केली आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना कमी खर्चात अत्याधुनिक सिंचन व्यवस्था उभारण्यास मदत होते. शेतात पाण्याचे योग्य वितरण केल्याने पिकांचे उत्पादन वाढते आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होते.
योजनेंतर्गत मिळणारे अनुदान
पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना दोन प्रकारचे अनुदान देण्यात येते – 100 टक्के अनुदान आणि 50 टक्के अनुदान. राज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्वावलंबन योजना आणि बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना या दोन महत्त्वाच्या योजनांमार्फत हे अनुदान वितरित केले जाते.
अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी:
- पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईपसाठी 428 रुपये प्रति मीटरपर्यंत 100 टक्के अनुदान मिळते.
सर्वसाधारण गटातील शेतकऱ्यांसाठी:
- एचडीपी पाईपसाठी 50 रुपये प्रति मीटर अनुदान
- पीव्हीसी पाईपसाठी 35 रुपये प्रति मीटर अनुदान
याचा अर्थ असा की, सर्वसाधारण गटातील शेतकऱ्यांना जवळपास 15 हजार रुपयांपर्यंत अनुदान मिळू शकते.
लॉटरी लागलेल्या शेतकऱ्यांसाठी पुढील प्रक्रिया
ज्या शेतकऱ्यांना महाडीबीटी पोर्टलद्वारे मेसेज प्राप्त झाला आहे, त्यांनी पुढील सात दिवसांत आवश्यक कागदपत्रे पोर्टलवर अपलोड करणे आवश्यक आहे. अन्यथा, त्यांना योजनेचा लाभ मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात.
अपलोड करावयाची कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक (खात्याचे तपशील)
- सातबारा उतारा
- पाईपचे कोटेशन
सर्व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर, पात्र शेतकऱ्यांना पूर्व संमती देण्यात येईल. ही पूर्व संमती मिळाल्यानंतरच, शेतकऱ्यांनी पाईपची खरेदी करावयाची आहे. खरेदीनंतर, खरेदीचे बिल देखील महाडीबीटी पोर्टलवर अपलोड करणे आवश्यक आहे. यानंतरच अनुदानाची रक्कम थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यावर जमा करण्यात येईल.
अर्ज प्रक्रिया आणि लॉटरी यंत्रणा
महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज केलेल्या सर्व पात्र शेतकऱ्यांची एक यादी तयार करण्यात येते. यासाठी शेतकऱ्यांचे अर्ज पूर्ण असणे आवश्यक आहे. अपूर्ण अर्ज स्वीकारले जात नाहीत. तयार केलेल्या यादीतून, उपलब्ध निधीनुसार, लॉटरी पद्धतीने लाभार्थींची निवड केली जाते. यामुळे सर्व पात्र शेतकऱ्यांना समान संधी मिळते आणि प्रक्रिया पारदर्शक राहते.
योजनेचे फायदे
पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप अनुदान योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होतात:
- पाण्याचे योग्य वितरण: पाईप वापरल्याने पाण्याचे योग्य वितरण होते आणि पाणी वाया जाण्याचे प्रमाण कमी होते.
- कमी श्रम: पारंपारिक सिंचन पद्धतीच्या तुलनेत पाईपद्वारे सिंचन केल्याने शेतकऱ्यांच्या श्रमात बचत होते.
- उत्पादनात वाढ: योग्य सिंचनामुळे पिकांचे उत्पादन वाढते.
- आर्थिक फायदा: अनुदानामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक भार कमी होतो.
- पाणी बचत: पाईपच्या वापरामुळे पाण्याची बचत होते, जे टंचाईच्या काळात अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
तज्ज्ञांचे मत
कृषी तज्ज्ञांच्या मते, पीव्हीसी आणि एचडीपी पाईपचा वापर हा आधुनिक शेतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. विशेषतः, पाणी टंचाईच्या भागात, पाईपच्या माध्यमातून सिंचन केल्याने पाण्याचा अपव्यय टाळता येतो. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घ्यावा, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
“पाईप सिंचन पद्धतीमुळे शेतकऱ्यांना कमी पाण्यात अधिक क्षेत्र भिजवता येते. त्यामुळे दुष्काळी भागातही पिकांचे उत्पादन वाढवणे शक्य होते,” असे कृषी विभागाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले.
आजपर्यंतचे योजनेचे यश
गेल्या काही वर्षांत, पीव्हीसी पाईप आणि एचडीपी पाईप अनुदान योजनेने राज्यातील अनेक शेतकऱ्यांना लाभ पोहोचवला आहे. विशेषतः दुष्काळी भागातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा मोठा फायदा झाला आहे. अनेक गावांत, या योजनेमुळे सिंचनाचे क्षेत्र वाढले आहे आणि पिकांच्या उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली आहे.
राज्य सरकारच्या आकडेवारीनुसार, गेल्या दोन वर्षांत सुमारे 50,000 हून अधिक शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे.
ज्या शेतकऱ्यांना या वेळी लॉटरीत यश मिळाले नाही, त्यांनी निराश होऊ नये. सरकारकडून या योजनेचे नवीन टप्पे नियमित कालावधीत जाहीर केले जातात. त्यामुळे, पुढील टप्प्यात अर्ज करण्याची संधी मिळू शकते. शेतकऱ्यांनी महाडीबीटी पोर्टलवर नोंदणी करून ठेवावी, जेणेकरून नवीन योजना जाहीर होताच त्यांना सूचित केले जाईल.
सरकारने महाडीबीटी पोर्टलवरील प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी विविध उपाययोजना केल्या आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांना अर्ज करणे आणि कागदपत्रे अपलोड करणे सोपे झाले आहे. तसेच, काही अडचणी आल्यास, त्यांनी जवळच्या सेतू केंद्र किंवा कृषी विभागाच्या कार्यालयात संपर्क साधावा.
शेतकऱ्यांचा प्रतिसाद
लॉटरी लागलेल्या अनेक शेतकऱ्यांनी या योजनेबद्दल समाधान व्यक्त केले आहे. “मला आज सकाळीच मेसेज आला. अनेक दिवसांपासून प्रतीक्षा करत होतो. आता पाईप घेऊन माझ्या शेतात योग्य सिंचन व्यवस्था उभारणार आहे,” असे पुणे जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने सांगितले.
अकोला जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने, “मागील वर्षी दुष्काळामुळे पिकांचे नुकसान झाले. आता या योजनेमुळे पाण्याचा योग्य वापर करता येईल आणि पिकांचे उत्पादन वाढवता येईल,” असा विश्वास व्यक्त केला.
गेल्या काही दिवसांपासून महाडीबीटी योजनांच्या लॉटरी प्रक्रियेला सुरुवात झाल्याने, शेतकऱ्यांमध्ये आशेचे वातावरण आहे. सरकारने अधिकाधिक शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळावा यासाठी पुढील काळात अनुदानाची मर्यादा वाढवण्याचाही विचार केला जात आहे.