gas cylinder price आधुनिक जीवनशैलीमध्ये गॅस सिलेंडर हा प्रत्येक घराचा अविभाज्य घटक बनला आहे. रोजच्या स्वयंपाकापासून ते अनेक घरगुती कामांपर्यंत, गॅस सिलेंडरशिवाय घरातील कामे अडचणीत येतात. परंतु वाढत्या महागाईच्या काळात गॅस सिलेंडरच्या किमतीत होणारी वाढ सर्वसामान्य नागरिकांच्या खिशाला कात्री लावते. विशेषत: मध्यमवर्गीय आणि गरीब कुटुंबांसाठी महिन्याचा बजेट आखताना गॅस सिलेंडरची किंमत मोठी अडचण ठरते.
अशा परिस्थितीत केंद्र सरकारने घेतलेला गॅस सिलेंडरच्या किमती कमी करण्याचा निर्णय सर्वसामान्य जनतेला मोठा दिलासा देणारा आहे. ही बातमी विशेषत: महागाईचा फटका सहन करणाऱ्या कुटुंबांसाठी आनंदाची आहे. या लेखात आपण गॅस सिलेंडरच्या नवीन किमती, दरकपातीमागील कारणे, गॅस सिलेंडर वापरासंबंधीच्या सुरक्षा टिप्स आणि गॅस वाचवण्याच्या उपायांविषयी सविस्तर माहिती देणार आहोत.
नवीन गॅस सिलेंडरचे दर: किती झाली कपात?
केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या किमतीत केलेली कपात ही घरगुती आणि व्यावसायिक अशा दोन्ही प्रकारच्या वापरदारांसाठी लागू केली आहे. या दरकपातीमुळे सर्वसामान्य नागरिकांना मोठा आर्थिक फायदा होणार आहे.
घरगुती वापरासाठी गॅस सिलेंडर (१४.२ किलो) याची किंमत १,१०० रुपयांवरून १,००० रुपयांपर्यंत कमी करण्यात आली आहे. म्हणजेच सरासरी १०० रुपयांची कपात करण्यात आली आहे. ही कपात जरी कमी वाटत असली, तरी वर्षभरात १२ सिलेंडर वापरताना एका कुटुंबाला १,२०० रुपयांची बचत होणार आहे.
याशिवाय प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेअंतर्गत मिळणारी सबसिडी सरकारने २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवली आहे. यामुळे या योजनेचे लाभार्थी आता केवळ ८०० रुपयांमध्ये गॅस सिलेंडर खरेदी करू शकतील. उज्ज्वला योजनेचा लाभ देशातील गरीब कुटुंबांना होत असल्याने त्यांच्यासाठी हा निर्णय विशेष महत्त्वाचा आहे.
व्यावसायिक वापरासाठी असलेल्या गॅस सिलेंडरच्या किंमतीतही कपात करण्यात आली आहे. १९ किलो वजनाच्या व्यावसायिक सिलेंडरची किंमत १,८०० रुपयांवरून १,६०० रुपयांपर्यंत कमी करण्यात आली आहे. म्हणजेच २०० रुपयांची कपात या ग्राहकांसाठी लागू केली आहे. याशिवाय व्यावसायिक सबसिडीही २०० रुपयांवरून ३०० रुपयांपर्यंत वाढवली आहे. या दरकपातीचा फायदा हॉटेल, रेस्टॉरंट, कॅन्टीन आणि इतर व्यावसायिक आस्थापनांना होणार आहे.
गॅस सिलेंडरच्या किमती कमी होण्यामागील कारणे
गॅस सिलेंडरच्या किमती अनेक घटकांवर अवलंबून असतात. विशेषत: आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाच्या किंमती, डॉलर आणि रुपयाची विनिमय दर, देशांतर्गत मागणी आणि पुरवठा, सरकारी धोरणे आणि करांचे दर या सर्व घटकांचा गॅस सिलेंडरच्या किंमतीवर परिणाम होतो.
या वेळी दरकपात करण्यामागील प्रमुख कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किमतीत झालेली घसरण. एलपीजी गॅस हा खनिज तेलाच्या शुद्धीकरण प्रक्रियेतून मिळणारा उत्पादन असल्याने, जेव्हा कच्च्या तेलाच्या किमती कमी होतात, तेव्हा एलपीजी गॅसच्या किमतीवरही त्याचा अनुकूल परिणाम होतो.
याव्यतिरिक्त, केंद्र सरकारने घरगुती गॅस सबसिडी वाढवून ही दरकपात अधिक प्रभावी केली आहे. विशेषत: उज्ज्वला योजनेअंतर्गत सबसिडी वाढवल्याने गरीब कुटुंबांना स्वच्छ इंधन वापरणे आता अधिक परवडणारे झाले आहे. हा निर्णय केंद्र सरकारची स्वच्छ इंधन आणि धूरमुक्त स्वयंपाकघर या मोहिमेशी सुसंगत आहे.
गॅस सिलेंडर सुरक्षित वापरण्यासाठी महत्त्वाचे उपाय
गॅस सिलेंडर हे अत्यंत उपयुक्त असले तरी त्याच्या वापरात निष्काळजीपणा केल्यास गंभीर दुर्घटना घडू शकतात. म्हणूनच गॅस सिलेंडरचा वापर करताना काही महत्त्वाचे सुरक्षा उपाय पाळणे आवश्यक आहे:
१. दर्जेदार साहित्य वापरा: गॅस स्टोव्ह, पाईप आणि रेग्युलेटर हे सर्व ISI मार्काचे असणे महत्त्वाचे आहे. नियमित कालावधीने त्यांची तपासणी करावी आणि जुने झालेले पाईप किंवा रेग्युलेटर वेळीच बदलावे.
२. योग्य हवेची व्यवस्था: गॅस स्टोव्ह वापरताना स्वयंपाकघरात पुरेशी हवा खेळती असणे आवश्यक आहे. गॅस जळण्यासाठी ऑक्सिजन आवश्यक असते, तसेच धूर बाहेर जाण्यासाठी खिडक्या उघड्या असणे महत्त्वाचे आहे.
३. सिलेंडर बदलताना घ्यावयाची काळजी: गॅस सिलेंडर बदलताना सर्वप्रथम सर्व नळ्या बंद आहेत का याची खात्री करा. सिलेंडर बदलताना जवळ कोणताही ज्वलनशील पदार्थ नसावा. सिलेंडर बदलल्यानंतर गॅस गळती आहे का हे तपासण्यासाठी साबणाचे पाणी वापरू शकता.
४. गॅस गळती झाल्यास: जर घरात गॅसचा वास आला तर ताबडतोब सर्व खिडक्या उघडा. लाईट, पंखा किंवा इतर कोणतेही इलेक्ट्रिक उपकरण चालू करू नका. गॅस सिलेंडरचे नळकांडे बंद करा आणि ताबडतोब सिलेंडर पुरवठादार किंवा आपत्कालीन सेवांशी संपर्क साधा.
५. लहान मुलांपासून दूर ठेवा: लहान मुलांना गॅस स्टोव्हपासून दूर ठेवा. त्यांना गॅस स्टोव्ह हाताळण्यास परवानगी देऊ नका.
६. सिलेंडरची स्थिती: गॅस सिलेंडर नेहमी उभ्या स्थितीत ठेवावे, आडवे न ठेवता. अशाप्रकारे ठेवल्याने गॅस गळतीचा धोका कमी होतो.
७. स्टोव्ह वेळेवर साफ करा: गॅस स्टोव्हची नियमित सफाई करणे महत्त्वाचे आहे. बर्नरच्या छिद्रांमध्ये अडकलेल्या अन्नाच्या कणांमुळे गॅसचा वापर जास्त होतो आणि गॅसचा अपव्यय होतो.
गॅस वाचवण्यासाठी उपयुक्त टिप्स
गॅस सिलेंडरच्या किमतीत कपात झाली असली तरी, गॅसची बचत करणे ही प्रत्येक कुटुंबासाठी आर्थिकदृष्ट्या फायद्याची गोष्ट आहे. गॅस वाचवण्यासाठी खालील उपाय अंमलात आणू शकता:
१. भांड्याचे झाकण वापरा: स्वयंपाक करताना भांड्यावर नेहमी झाकण ठेवा. यामुळे उष्णता भांड्याच्या आत राहते आणि अन्न लवकर शिजते.
२. प्रेशर कुकरचा वापर: डाळी, भात आणि अनेक पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये बनवल्यास त्यासाठी कमी वेळ आणि कमी गॅस लागतो.
३. आधी तयारी करा: स्वयंपाक सुरू करण्यापूर्वी सर्व भाज्या कापून तयार ठेवा. यामुळे स्टोव्ह जळत असताना वेळेची बचत होते.
Also Read:
प्रधानमंत्री सूर्यघर योजने अंतर्गत तुम्हाला मिळणार 80,000 हजार रुपये Minister’s Suryaghar Yojana
४. भांडी अडचणीत नसावीत: वापरात असलेले भांडे बर्नरच्या आकारानुसार असावे. खूप मोठे किंवा खूप लहान भांडे वापरल्यास गॅसचा अपव्यय होतो.
५. पूर्व-शिजवणे टाळा: फ्रिजमधून काढलेले अन्न स्वयंपाक करण्यापूर्वी कमरे तापमानाला आणावे, यामुळे ते लवकर शिजते.
६. स्वयंपाकघराची रचना योग्य असावी: स्वयंपाकघरात चांगली हवा खेळती राहिल अशी रचना असावी. यामुळे गॅस जळण्यासाठी पुरेसा ऑक्सिजन मिळतो आणि गॅसचा वापर कार्यक्षम होतो.
७. सौर ऊर्जेचा वापर: शक्य असल्यास, काही पदार्थ सौर कुकरचा वापर करून बनवू शकता. यामुळे गॅसची बचत होते.
नवीन दरकपातीचा अर्थव्यवस्थेवर परिणाम
गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेली दरकपात केवळ घरगुती बजेटवरच नव्हे तर संपूर्ण अर्थव्यवस्थेवर अनुकूल परिणाम करणारी आहे. गॅस सिलेंडर हा नित्य उपयोगाचा घटक असल्याने, त्याच्या किमतीत होणारा बदल महागाई दरावरही परिणाम करतो.
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेली कपात हॉटेल, रेस्टॉरंट आणि इतर अन्न व्यवसायांना दिलासा देणारी आहे. या क्षेत्रातील खर्च कमी झाल्याने, अन्नपदार्थांच्या किंमतीवरही अनुकूल परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
Also Read:
PVC आणि HDPE पाईप साठी शेतकऱ्यांना सरकारद्वारे मिळत आहे 50,000 हजार अनुदान Farmers subsidy
परंतु गॅस सिलेंडरच्या किमती या आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील बदलांवर अवलंबून असल्याने, भविष्यात पुन्हा किंमती वाढण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. म्हणूनच ग्राहकांनी नेहमीच नवीन दरांची माहिती घेत राहावी आणि गॅस वापरात काटकसर करण्याच्या सवयी विकसित कराव्यात.
गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेली दरकपात ही सर्वसामान्य जनतेसाठी आनंदाची बातमी आहे. विशेषत: वाढत्या महागाईच्या काळात, या दरकपातीमुळे घरगुती बजेटवरील ताण कमी होणार आहे. विशेषत: प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेअंतर्गत लाभ मिळणाऱ्या गरीब कुटुंबांना याचा मोठा फायदा होणार आहे.
तथापि, गॅस सिलेंडरचा वापर करताना योग्य ती काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. गॅस सिलेंडरच्या सुरक्षित वापरासंबंधी दिलेल्या सूचना पाळल्यास अपघात टाळता येतात. तसेच गॅस वाचवण्यासाठी सुचवलेल्या उपायांचा अवलंब केल्यास कमी खर्चात जास्त काळ गॅस सिलेंडर वापरता येतो.
