MahaDBT scheme आपल्या देशाची अर्थव्यवस्था बऱ्याच प्रमाणात शेतीवर अवलंबून आहे. परंतु, शेतीची उत्पादकता वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाची, सिंचन सुविधांची आणि भांडवलाची आवश्यकता असते. या गरजा ओळखून, शासनाने अनेक योजना सुरू केल्या आहेत ज्यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत होऊ शकते.
या लेखात आपण दोन महत्त्वपूर्ण शासकीय योजनांबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना आणि बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना. शासनाने नुकतेच या योजनांमध्ये अनुदानाच्या रकमेत मोठी वाढ केली आहे, जी शेतकऱ्यांसाठी अतिशय फायदेशीर ठरेल.
योजनांची मुख्य उद्दिष्टे आणि लाभार्थी
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना ही अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध घटकातील शेतकऱ्यांसाठी विशेष योजना आहे. तर बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना ही अनुसूचित जमातीतील शेतकऱ्यांसाठी समर्पित आहे.
या योजनांची प्रमुख उद्दिष्टे आहेत:
- शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती तंत्रज्ञानापर्यंत पोहोचवणे
- सिंचन सुविधांचा विकास करून शेतीची उत्पादकता वाढवणे
- शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवून त्यांचे जीवनमान सुधारणे
- शेती क्षेत्रात आत्मनिर्भरता निर्माण करणे
- सामाजिक न्याय आणि समानता प्रस्थापित करणे
वाढलेल्या अनुदानांची माहिती
शासनाने या योजनांतर्गत अनुदानाच्या रकमेत लक्षणीय वाढ केली आहे. आता शेतकऱ्यांना खालील प्रमाणे अनुदान मिळणार आहे:
विहीर आणि सिंचन व्यवस्थेसाठी अनुदान
1. नवीन विहीर खोदणे
- आधीचे अनुदान: रु. 2.5 लाख
- सुधारित अनुदान: रु. 4 लाख
- वाढ: रु. 1.5 लाख
2. जुनी विहीर दुरुस्ती
- अनुदान: रु. 1 लाख
3. विद्युत पंप बसवणे
- अनुदान: रु. 40,000
4. सौर ऊर्जा पंप
- अनुदान विशेष तरतुदीनुसार
5. शेततळे निर्मिती
- अनुदान: रु. 2 लाख
- ताडपत्री अस्तरीकरणासहित
वीज जोडणी आणि पाणीपुरवठ्यासाठी अनुदान
1. शेतीसाठी विद्युत जोडणी
- अनुदान: रु. 20,000
2. डेंजर घेण्यासाठी
- अनुदान: रु. 40,000
3. पाणीपुरवठा पाईपलाईन
- अनुदान: रु. 50,000
आधुनिक सिंचन पद्धतींसाठी अनुदान
1. ठिबक सिंचन संच
- विशेष अनुदान उपलब्ध
2. तुषार सिंचन संच
- अनुदान: रु. 40,000
शेती उपकरणे आणि यंत्रसामग्रीसाठी अनुदान
शेती यंत्रसामग्री खरेदी
- अनुदान: रु. 50,000
- यामध्ये नांगरणीची साधने, फवारणी उपकरणे आदींचा समावेश
ठिबक आणि तुषार सिंचनाचे फायदे
ठिबक सिंचन आणि तुषार सिंचन या दोन्ही पद्धती शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर आहेत:
ठिबक सिंचनाचे फायदे:
Also Read:
कांदा बाजार भावात मोठी वाढ, शेतकऱ्यांना दिलासा इतक्या रुपयांनी वाढला दर onion market prices
- पाण्याचा 40% ते 60% बचत होते
- खतांचा वापर कमी होतो
- तणांची वाढ कमी होते
- पिकांच्या उत्पादनात वाढ होते
- ऊर्जेची बचत होते
तुषार सिंचनाचे फायदे:
- पाण्याची 30% ते 40% बचत होते
- मोठ्या क्षेत्रावर एकसमान पाणी पुरवठा होतो
- कमी मजुरीत जास्त क्षेत्र भिजवता येते
- पिकांच्या वाढीसाठी अनुकूल वातावरण तयार होते
शेततळ्याचे महत्त्व आणि फायदे
शेततळे हे केवळ पावसाचे पाणी साठवण्याचे साधन नसून, शेतीसाठी वर्षभर पाणीपुरवठ्याचे महत्त्वपूर्ण स्त्रोत आहे. शेततळ्याचे प्रमुख फायदे:
- हंगामानंतरही पिके घेण्याची क्षमता वाढते
- दुष्काळी परिस्थितीत पाण्याची उपलब्धता राहते
- मत्स्यपालन करून अतिरिक्त उत्पन्न मिळवता येते
- भूजल पातळी वाढण्यास मदत होते
- जमिनीची धूप कमी होते
अर्ज प्रक्रिया
या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:
Also Read:
एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या किमती घसरल्या, जाणून घ्या तुमच्या शहरातील दर LPG gas cylinder prices
अर्ज कसा करावा?
- जिल्हा कृषी विभागाच्या कार्यालयात भेट द्यावी किंवा ऑनलाइन अर्ज करावा
- आवश्यक फॉर्म भरून सबमिट करावा
- आवश्यक कागदपत्रे जोडावीत
- अर्ज सादर केल्यानंतर पावती घ्यावी
आवश्यक कागदपत्रे
- 7/12 उतारा (सहा महिन्यांपेक्षा जुना नसावा)
- आधार कार्ड
- जातीचा दाखला (अद्ययावत)
- बँक खात्याचे तपशील (पासबुक किंवा रद्द केलेला धनादेश)
- शेती जमिनीचा पुरावा
- पासपोर्ट साईज फोटो
- प्रकल्प अहवाल (विहीर, शेततळे इत्यादीसाठी)
अर्ज निवड प्रक्रिया
सर्व प्राप्त अर्जांची जिल्हा स्तरावर समितीद्वारे छाननी केली जाते. निवड प्रक्रियेमध्ये खालील बाबींचा विचार केला जातो:
- लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना प्राधान्य
- अद्याप कोणतीही शासकीय योजनेचा लाभ न घेतलेल्या शेतकऱ्यांना प्राधान्य
- शेतजमिनीचे क्षेत्रफळ
- शेतकऱ्याची आर्थिक परिस्थिती
- प्रकल्पाची व्यवहार्यता
योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी सूचना
या योजनांचा अधिकाधिक लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वपूर्ण सूचना:
- माहिती अद्ययावत ठेवा: कृषी विभागाच्या नोटिस बोर्ड, वेबसाइट, आणि कृषी सहाय्यक यांच्याशी नियमित संपर्कात राहा.
- कागदपत्रे अद्ययावत ठेवा: आवश्यक कागदपत्रे नेहमी तयार ठेवा, जेणेकरून योजना जाहीर झाल्यास लगेच अर्ज करता येईल.
- बँक खाते अद्ययावत ठेवा: आधार कार्डशी संलग्न बँक खाते सक्रिय ठेवा, कारण अनुदान थेट खात्यात जमा केले जाते.
- अर्ज भरताना काळजी घ्या: अर्जात चुकीची माहिती देऊ नका, त्यामुळे अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
- सामुदायिक अर्ज करा: गावातील इतर शेतकऱ्यांसोबत एकत्रित अर्ज करणे फायदेशीर ठरू शकते.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना आणि बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना या अनुसूचित जाती, नवबौद्ध आणि अनुसूचित जमातीतील शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहेत. वाढीव अनुदानामुळे शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती तंत्रज्ञान अवलंबण्यास मदत होणार आहे, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढेल आणि शेती अधिक किफायतशीर होईल.
शेतकरी बंधूंनो, या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी तातडीने अर्ज करा. शेतीतील आधुनिकीकरण हे काळाची गरज आहे आणि शासन त्यासाठी मदत करण्यास तयार आहे. या योजनांची माहिती आपल्या मित्र परिवारात, नातेवाईकांमध्ये आणि सहकाऱ्यांमध्ये पसरवा, जेणेकरून अधिकाधिक शेतकऱ्यांना त्याचा लाभ मिळेल.
“शेती समृद्ध तर शेतकरी समृद्ध” या उक्तीनुसार, आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेती क्षेत्रात क्रांती घडवून आणण्याचा प्रयत्न करू या!
