e-KYC get free ration नमस्कार मित्रांनो! केंद्र सरकारने आता राशन कार्ड लाभार्थ्यांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया बंधनकारक केली आहे. यापुढे राशन कार्डचा लाभ घेण्यासाठी ई-केवायसी अनिवार्य असणार आहे. पूर्वी, लाभार्थ्यांना राशन दुकानात जाऊन मशीनद्वारे ई-केवायसी करावी लागत होती.
परंतु, लहान मुले आणि वृद्ध व्यक्तींच्या बोटांचे ठसे आणि डोळ्यांचे स्कॅन करताना अनेक अडचणी येत होत्या. या समस्यांवर मात करण्यासाठी, आता महाराष्ट्र सरकारने आणि केंद्र सरकारने ई-केवायसीसाठी मोबाईल अॅप्लिकेशन्स विकसित केली आहेत. या लेखाद्वारे आपण घरबसल्या राशन कार्डसाठी ई-केवायसी कशी करावी याची संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया.
ई-केवायसीचे महत्त्व आणि आवश्यकता
केंद्र सरकारच्या नवीन निर्देशानुसार, सर्व राशन कार्ड लाभार्थ्यांनी ई-केवायसी पूर्ण करणे आवश्यक आहे. ई-केवायसी न केल्यास आपल्याला राशन मिळू शकणार नाही. या प्रक्रियेमागचा मुख्य उद्देश हा आहे की:
- लाभार्थ्यांची ओळख सुनिश्चित करणे
- भ्रष्टाचार आणि गैरवापर रोखणे
- वितरण प्रणाली अधिक पारदर्शक बनवणे
- खोटे लाभार्थी शोधून काढणे आणि पात्र नागरिकांनाच लाभ मिळण्याची खात्री करणे
ई-केवायसी करण्याचे फायदे
घरबसल्या ई-केवायसी करण्याचे अनेक फायदे आहेत:
- वेळ आणि पैशांची बचत: राशन दुकानात जाण्यासाठी प्रवासाचा खर्च आणि वेळ वाचतो.
- सुलभता: घरातूनच काही मिनिटांत प्रक्रिया पूर्ण होते.
- सुरक्षितता: कोविड-19 सारख्या परिस्थितीत गर्दीमध्ये जाण्याचे टाळता येते.
- कुटुंबातील सर्व सदस्यांची प्रक्रिया एकाच वेळी: एकाच व्यक्ती कुटुंबातील सर्व सदस्यांची ई-केवायसी करू शकते.
- चेहरा ओळख तंत्रज्ञानाचा वापर: बोटांचे ठसे घेण्यात येणाऱ्या अडचणी टाळता येतात.
ई-केवायसीसाठी आवश्यक साहित्य
ई-केवायसी प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी आपल्याकडे खालील गोष्टी असणे आवश्यक आहे:
- स्मार्टफोन: अँड्रॉइड ऑपरेटिंग सिस्टम असलेला मोबाईल फोन
- इंटरनेट कनेक्शन: स्थिर आणि चांगले इंटरनेट कनेक्शन
- आधार कार्ड: कुटुंबातील सर्व सदस्यांचे आधार कार्ड
- आधारशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर: ओटीपी प्राप्त करण्यासाठी
- राशन कार्ड: कुटुंबाचा राशन कार्ड क्रमांक
ई-केवायसी प्रक्रियेसाठी आवश्यक अॅप्स
ई-केवायसी करण्यासाठी आपल्याला दोन अॅप्स डाउनलोड करावे लागतील:
- Mera E-KYC Mobile App: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.nic.facialauth
- Aadhaar Face RD Service App: https://play.google.com/store/apps/details?id=in.gov.uidai.facerd
हे दोन्ही अॅप्स प्ले स्टोअर वरून डाउनलोड करून इन्स्टॉल करा आणि आवश्यक परवानग्या द्या.
ई-केवायसी करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया
1. अॅप्स डाउनलोड आणि इन्स्टॉल करणे
- गुगल प्ले स्टोअर उघडा.
- वरील दिलेल्या लिंक किंवा अॅप नावाने शोधा.
- “Mera E-KYC” आणि “Aadhaar Face RD Service App” डाउनलोड करा.
- दोन्ही अॅप्स इन्स्टॉल करा आणि आवश्यक असणाऱ्या परवानग्या द्या (कॅमेरा, स्टोरेज इ.).
2. Mera E-KYC अॅप सेट अप करणे
- Mera E-KYC अॅप उघडा.
- सुरुवातीच्या स्क्रीन वर “Start” वर क्लिक करा.
- भाषा निवडा (मराठी, हिंदी, इंग्रजी इ.).
- राज्य निवडा – “महाराष्ट्र” निवडा.
3. आधार प्रमाणीकरण
- आधार क्रमांक प्रविष्ट करा (ज्या व्यक्तीची ई-केवायसी करायची आहे).
- तो आधार क्रमांक ज्या मोबाईल नंबरशी लिंक आहे त्यावर ओटीपी प्राप्त होईल.
- प्राप्त झालेला ओटीपी प्रविष्ट करा.
- स्क्रीनवर दिसणारा कॅप्चा कोड प्रविष्ट करा.
4. चेहरा प्रमाणीकरण
- “Face Authentication” वर क्लिक करा.
- यानंतर अॅप आपोआप “Aadhaar Face RD Service App” उघडेल.
- आपला चेहरा कॅमेऱ्यासमोर ठेवा.
- अॅप आपल्या चेहऱ्याची आधार डेटाबेसशी तुलना करेल.
- सफल प्रमाणीकरणानंतर, पुन्हा “Mera E-KYC” अॅपवर परत जाल.
5. ई-केवायसी पूर्ण करणे
- प्रमाणीकरण यशस्वी झाल्यावर, अॅप त्या व्यक्तीची ई-केवायसी पूर्ण झाल्याचे पुष्टी करेल.
- अॅप मध्ये “Success” मेसेज दिसेल.
- आवश्यकता असल्यास रसीद डाउनलोड करा किंवा स्क्रीनशॉट घ्या.
6. कुटुंबातील इतर सदस्यांची ई-केवायसी
- कुटुंबातील इतर सदस्यांसाठी वरील प्रक्रिया पुन्हा करा.
- प्रत्येक सदस्यासाठी त्यांचा आधार क्रमांक आणि ओटीपी आवश्यक असेल.
ई-केवायसी करताना येणाऱ्या समस्या आणि त्यावरील उपाय
1. इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी समस्या
- चांगले इंटरनेट कनेक्शन असल्याची खात्री करा.
- वाय-फाय कनेक्शन वापरणे उत्तम.
2. आधार क्रमांकाशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर बदलला असेल
- जवळच्या आधार केंद्रात जाऊन मोबाईल नंबर अपडेट करा.
- UIDAI वेबसाइटवरून किंवा mAadhaar अॅपद्वारे मोबाईल नंबर अपडेट करा.
3. चेहरा ओळख प्रक्रियेत अडचणी
- चांगला प्रकाश असलेल्या ठिकाणी प्रक्रिया करा.
- चष्मा, टोपी इत्यादी काढून ठेवा.
- फोन योग्य अंतरावर धरा.
- आधार कार्ड मधील फोटो जुना असल्यास, UIDAI केंद्रात जाऊन फोटो अपडेट करून घ्या.
4. अॅप क्रॅश होणे
- फोन रीस्टार्ट करा.
- अॅप अनइन्स्टॉल करून पुन्हा इन्स्टॉल करा.
- फोनमधील अनावश्यक अॅप्स बंद करा.
ई-केवायसी प्रक्रियेसाठी महत्त्वाच्या टिप्स
- योग्य प्रकाशात ई-केवायसी करा: चेहरा ओळख प्रक्रियेसाठी चांगला प्रकाश आवश्यक आहे.
- फोन स्थिर ठेवा: फोटो घेताना हात हलू देऊ नका.
- सर्व माहिती अचूक भरा: आधार क्रमांक, ओटीपी इत्यादी माहिती काळजीपूर्वक भरा.
- एकाच दिवशी सर्व कुटुंबियांची प्रक्रिया पूर्ण करा: एकाच बैठकीत सर्व कुटुंबियांची ई-केवायसी पूर्ण केल्यास वेळ वाचेल.
- अॅप अपडेटेड ठेवा: प्ले स्टोअरवरून नियमितपणे अॅप अपडेट करा.
विशेष गटांसाठी मार्गदर्शन
वृद्ध व्यक्तींसाठी:
- त्यांच्या ई-केवायसीसाठी कुटुंबातील तरुण सदस्यांनी मदत करावी.
- चांगल्या प्रकाशात प्रक्रिया करावी.
- चेहरा स्पष्ट दिसेल अशा पद्धतीने फोन धरावा.
अपंग व्यक्तींसाठी:
- अपंग व्यक्तींची ई-केवायसी करताना विशेष काळजी घ्यावी.
- आवश्यकता वाटल्यास जवळच्या राशन दुकानात किंवा सरकारी कार्यालयात मदत मागावी.
अनाथ मुलांसाठी:
- अनाथालयातील प्रतिनिधींनी मुलांच्या ई-केवायसीसाठी मदत करावी.
- आधार कार्ड नसल्यास, प्रथम आधार कार्ड बनवून घ्यावे.
राशन कार्डधारकांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया आता अनिवार्य आहे. घरबसल्या ही प्रक्रिया पूर्ण करता येणे हा मोठा फायदा आहे. वरील पायऱ्या अनुसरून आपण सहज आपली आणि आपल्या कुटुंबाची ई-केवायसी पूर्ण करू शकता.
लक्षात ठेवा, ई-केवायसी न केल्यास राशन मिळणार नाही, म्हणून लवकरात लवकर ही प्रक्रिया पूर्ण करा. कोणत्याही अडचणी आल्यास, आपल्या जवळच्या राशन दुकानात, तहसील कार्यालयात किंवा ग्रामपंचायत कार्यालयात संपर्क साधू शकता.
