drivers fine महाराष्ट्र राज्य परिवहन विभागाने अलीकडेच एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. या निर्णयानुसार, राज्यातील सर्व वाहनांसाठी हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट (HSRP) बसवणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. विशेषतः १ एप्रिल २०१९ पूर्वी नोंदणीकृत झालेल्या वाहनांना ३१ मार्च २०२५ पर्यंत HSRP बसवणे बंधनकारक आहे. या लेखात आपण HSRP बद्दल सविस्तर माहिती, त्याचे फायदे, बुकिंग प्रक्रिया आणि इतर महत्त्वाच्या बाबींवर प्रकाश टाकणार आहोत.
HSRP म्हणजे नेमके काय?
हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट (HSRP) ही एक विशेष तंत्रज्ञानाने विकसित केलेली नंबर प्लेट आहे. ही केवळ साधी नंबर प्लेट नसून, वाहनांच्या सुरक्षिततेसाठी विकसित केलेली एक अत्याधुनिक यंत्रणा आहे. HSRP मध्ये अनेक सुरक्षा वैशिष्ट्ये आहेत:
- विशिष्ट होलोग्राम: प्रत्येक HSRP प्लेटवर एक अद्वितीय होलोग्राम असतो, जो बनावट प्लेट ओळखण्यास मदत करतो.
- लेसर कोडिंग तंत्रज्ञान: या तंत्रज्ञानामुळे प्रत्येक वाहनाला एक अनन्य ओळख (युनिक आयडेंटिफिकेशन) मिळते, ज्यामुळे प्लेटची नक्कल करणे अशक्य होते.
- परावर्तित फिल्म: HSRP वर उच्च प्रतीची परावर्तित फिल्म वापरली जाते, जी रात्रीच्या वेळी नंबर स्पष्ट दिसण्यास मदत करते, परिणामी अपघात टाळण्यास मदत होते.
- स्नॅप लॉक तंत्रज्ञान: या पद्धतीने प्लेट वाहनाला अशा प्रकारे जोडली जाते की, ती सहजासहजी काढता येत नाही. यामुळे प्लेट चोरीची शक्यता कमी होते.
HSRP बसवण्याचे प्रमुख कारण
महाराष्ट्र राज्य सरकारने HSRP बसवण्याचा निर्णय अनेक महत्त्वाच्या कारणांसाठी घेतला आहे:
- वाहन चोरी रोखणे: सुरक्षित प्लेट असल्याने वाहन चोरीच्या घटनांमध्ये लक्षणीय घट होण्याची शक्यता आहे.
- बनावट प्लेट रोखणे: अनेकदा गुन्हेगारी कृत्यांसाठी बनावट नंबर प्लेट्स वापरल्या जातात. HSRP मुळे अशा प्रकारच्या गैरप्रकारांना आळा बसेल.
- डिजिटल नोंदणी: HSRP मुळे राज्यात सर्व वाहनांची डिजिटल नोंदणी करणे सोपे होईल, ज्यामुळे प्रशासनाला वाहनांची माहिती अद्ययावत ठेवण्यास मदत होईल.
- सुरक्षा व्यवस्था बळकट करणे: सार्वजनिक सुरक्षेच्या दृष्टीने, सर्व वाहनांची ओळख सहज करता येणे महत्त्वाचे आहे. HSRP मुळे हे कार्य सुलभ होईल.
HSRP बुकिंग प्रक्रिया – टप्प्याटप्प्याने मार्गदर्शन
HSRP नंबर प्लेट घेण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:
१. अधिकृत वेबसाईट निवडा
सर्वप्रथम अधिकृत आणि विश्वासार्ह सेवा प्रदात्यांच्या वेबसाइटला भेट द्या. बनावट वेबसाइट्स किंवा अनधिकृत विक्रेत्यांपासून सावध रहा. रिअल मेझॉन सारख्या मान्यताप्राप्त कंपन्या या सेवा पुरवितात.
२. आवश्यक माहिती भरा
वेबसाइटवर तुम्ही आवश्यक माहिती भरावी लागेल, यात पुढील बाबींचा समावेश असेल:
- वाहनाचा नोंदणी क्रमांक (RC नंबर)
- चेसिस नंबर
- इंजिन क्रमांक
- वाहन मालकाचे संपूर्ण नाव
- पत्ता
- मोबाईल नंबर
- ईमेल आयडी
३. पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण करा
आवश्यक माहिती भरल्यानंतर, तुम्हाला ऑनलाईन पेमेंट करावे लागेल. यासाठी विविध पर्याय उपलब्ध आहेत:
- क्रेडिट/डेबिट कार्ड
- नेट बँकिंग
- UPI
- मोबाईल वॉलेट्स
४. अपॉइंटमेंट बुक करा
पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्हाला तुमच्या सोयीनुसार अपॉइंटमेंट बुक करावी लागेल. तुमच्या घराजवळच्या अधिकृत HSRP इन्स्टॉलेशन केंद्राची निवड करा आणि सोयीस्कर तारीख व वेळ निवडा.
५. इन्स्टॉलेशन प्रक्रिया
निवडलेल्या दिवशी आणि वेळी तुम्ही इन्स्टॉलेशन केंद्रावर जाऊन खालील प्रक्रिया पूर्ण करावी:
- सर्व आवश्यक कागदपत्रे सादर करा
- RTO अधिकाऱ्यांच्या देखरेखीखाली HSRP इन्स्टॉलेशन प्रक्रिया पूर्ण होईल
- सर्व सूचनांचे काळजीपूर्वक पालन करा
- काम पूर्ण झाल्यानंतर अधिकाऱ्यांकडून इन्स्टॉलेशनची खात्री करून घ्या
HSRP बसवण्याचा खर्च
HSRP नंबर प्लेट बसवण्यासाठी सुमारे ८०० रुपये इतका खर्च अपेक्षित आहे. या खर्चात पुढील बाबींचा समावेश असतो:
- नंबर प्लेटची मूळ किंमत
- बसवण्याचे शुल्क
- विशेष होलोग्राम शुल्क
- स्नॅप लॉक शुल्क
- नोंदणी शुल्क
हा खर्च थोडाफार वाहनाच्या प्रकारानुसार बदलू शकतो. उदाहरणार्थ, दुचाकी आणि चारचाकी वाहनांसाठी खर्च वेगवेगळा असू शकतो.
HSRP नसल्यास होणारा दंड
महाराष्ट्र सरकारने HSRP न बसवल्यास कठोर दंड आकारण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे दंड पुढीलप्रमाणे असू शकतात:
- किमान दंड: ५०० रुपये
- कमाल दंड: ५००० रुपये
विशेष म्हणजे, अनेकदा नियमांचे उल्लंघन केल्यास, दंडाची रक्कम वाढू शकते. त्यामुळे सर्व वाहनधारकांनी वेळीच HSRP प्लेट बसवणे गरजेचे आहे. प्रत्येक राज्यानुसार दंडाच्या रकमेत फरक असू शकतो, त्यामुळे अद्ययावत माहिती घेणे महत्त्वाचे आहे.
HSRP चे प्रमुख फायदे
हाय सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट बसवल्याने अनेक फायदे होतात:
- वाहन चोरी प्रतिबंध: HSRP मुळे वाहन चोरीच्या घटना कमी होण्यास मदत होते.
- सुलभ ओळख: वाहनाची ओळख सहज पटविता येते, विशेषतः अपघात किंवा इतर कायदेशीर प्रकरणांमध्ये.
- बनावट प्लेट प्रतिबंध: बनावट नंबर प्लेट्स वापरण्याचा धोका कमी होतो.
- सोपे विमा दावे: अधिकृत नोंदणी असल्याने, विमा दावे प्रक्रिया सुलभ होते.
- डिजिटल नोंदणी सुलभता: वाहनांच्या डिजिटल नोंदणी प्रक्रियेत सुलभता येते.
- सहज ट्रॅकिंग: अपघात किंवा चोरी प्रकरणी वाहनांचे ट्रॅकिंग सोपे होते.
- कायदेशीर समस्या कमी: अधिकृत प्लेट असल्याने कायदेशीर अडचणी टाळता येतात.
महत्त्वाच्या सूचना
- ३१ मार्च २०२५: १ एप्रिल २०१९ पूर्वी नोंदणीकृत वाहनांसाठी ही अंतिम मुदत आहे.
- नवीन वाहने: नवीन वाहनांसाठी नोंदणी करतानाच HSRP बसवणे आधीपासूनच बंधनकारक आहे.
- अधिकृत केंद्रे: फक्त मान्यताप्राप्त अधिकृत केंद्रांवरच HSRP प्लेट बसवावी.
- बनावट सेवा प्रदाते: अनेक बनावट किंवा अनधिकृत सेवा प्रदाते असू शकतात, अशांपासून सावध रहावे.
- कागदपत्रे जतन करा: HSRP बसवल्यानंतर मिळालेली सर्व कागदपत्रे काळजीपूर्वक जपून ठेवावीत.
HSRP हा वाहन सुरक्षेच्या दृष्टीकोनातून एक महत्त्वाचा पाऊल आहे. याद्वारे केवळ वाहनांची सुरक्षाच होत नाही, तर समाजातील गुन्हेगारी प्रवृत्तींनाही आळा बसतो. प्रत्येक वाहनधारकाने नियमांचे काटेकोरपणे पालन करून, आपले वाहन सुरक्षित करावे आणि महाराष्ट्र राज्य सरकारच्या या उपक्रमात सहभागी व्हावे. ३१ मार्च २०२५ ही अंतिम मुदत लक्षात ठेवून, वेळेत HSRP बसवून घ्या आणि अनावश्यक दंड टाळा. वाहन सुरक्षा आणि कायदेशीर नोंदणी यांचे महत्त्व समजून घेऊन, आपल्या वाहनासाठी योग्य ती काळजी घ्या. वाहतूक नियमांचे पालन केल्याने केवळ आपलीच नव्हे, तर समाजाचीही सुरक्षा वाढते.
